Stationsgebouwen

Alfabetisch maar bij lange na niet compleet overzicht van stationsgebouwen en aanverwante architectuur.

Zie ook mijn boeken over stationsarchitectuur.

Aachen Hbf, 10 augustus 1970 en 15 juli 1997. Klik hier voor meer.

Abcoude in de jaren 60. Links een vijfwagenstel materieel '40, op weg naar Amsterdam. Foto Frans van Loevezijn. Zie ook Ombouw Abcoude.

Alkmaar, 5 februari 2004.

Alphen a/d Rijn, 28 augustus 2004. Het stationsgebouw stamt uit 1878 (opening spoorlijn Leiden-Woerden). In 1932 kwam er aan beide zijden een uitbouw met plat dak bij. Langs het perron treinstel 766 tijdens een jubileumrit van de Stibans.

Alphen a/d Rijn, 27 juli 2007. Het gebouw is dichtgetimmerd in afwachting van de aanstaande sloop. Ook in de omgeving is men flink aan het slopen geweest. Er komen kantoren en woontorens voor in de plaats. Alphen a/d Rijn zet zichzelf flink op de kaart! Foto Felix Parmentier.

Amersfoort, 24 februari 1991. Het stationsgebouw dat geen lang leven meer beschoren zal zijn. Onder de luifel bevindt zich, nauwelijks zichtbaar, een toegangsboog. Het bovenste deel van die boog is nu te zien in de beeldentuin van het Spoorwegmuseum. De twee panelen daarboven zijn nu te vinden op een van de perrongebouwen van Amersfoort. De gebrandschilderde ramen van het oude station Amersfoort hangen nu bij de ingang van de bibliotheek van het Spoorwegmuseum.

Amsterdam Centraal, 15 mei 2003 en hiernaast op 20 december 2004.

Panoramafoto van Amsterdam Centraal, 12 december 2011. Eén persoon staat er twee keer op.

Amsterdam Muiderpoort, 21 juli 2004. De voormalige post T, als monument bewaard gebleven tussen de twee perrons. De stationshal is tegenwoordig een fietsenstalling, terwijl de tunnels tussen de perrons is dichtgemetseld. Vanwege hun veiligheid moeten passagiers buiten langs het station van het ene naar het andere perron lopen. Het station is ontworpen door ir. H.G.J. Schelling. Klik hier voor meer foto's.

Amsterdam Zuid, 1 maart 2011. Zie ook Hunt for the little red car.

Antwerpen, 31 augustus 1996. Klik hier voor meer.

Stationsplein Arnhem met trolleybussen (prentbriefkaart). Hieronder: Arnhem, 15 oktober 2006. Vier minuten naar de treinen, zes minuten naar het busstation. Zelfs een pabo-student moet dit kunnen uitrekenen: van de bus naar de trein is het tien minuten lopen. Het kan wel korter, maar dan gaan de winkeltjes failliet omdat er niemand meer langs komt. Een enthousiaste medewerker van de stationsexploitant had voor de zekerheid zelfs een nooduitgang afgesloten, maar daar is snel een eind aan gemaakt. Dit ongemak dient een hoger doel: Arnhem heeft over een poosje een prachtige stationsomgeving, met allemaal hoge kantoorgebouwen. Het station zelf moest daarvoor helaas sneuvelen. Klik hier voor meer foto's.

Assen, 24 juli 1968. Sik 320. Meer over station Assen

Baarn, 15 juli 1973. Baarn NCS, 24 mei 2003. Klik hier voor meer.

Barneveld Dorp omstreeks 1970, kort voor de sloop. Meer foto's.

Breukelen, 1 augustus 1973 en 25 juni 1999. Klik hier voor meer.

Station Bunnik werd op 1868 geopend. Het stationsgebouw op deze foto stond hier van 1901 tot 1958, maar al op 15 mei 1938 ging het station uit dienst. Sinds 28 mei 1972 stoppen er weer treinen in Bunnik, bij een halte die een halve kilometer verderop (richting Utrecht) ligt. Klik hier voor meer.

De Crailose brug in vroeger tijden. Onder de brug is een perron te zien. Er was hier geen halte, maar bij speciale gelegenheden stopten er weleens treinen. Klik hier voor meer.

Coevorden, Krimweg, 21 augustus 2003. Stationsgebouw van de DSM (Dedemsvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij). Dit gebouw heeft als station dienstgedaan van 1897 tot 1933. Tegenwoordig is het in gebruik als jongerenactiviteitencentrum. Het station van de SHM in Hoorn (2015) is geïnspireerd op dit gebouw.

Station Delft. Bron: gedenkboek van de HIJSM, 1839-1889.

Diemen, 20 december 2004. Het haltegebouw (Sextant) is later veranderd in een Wizzl. Daarna werd het Kiosk en anno 2013 bleek het gebouwtje gesloten. Op de tweede foto de ADOB bij het station, inmiddels ook al weer verleden tijd. De Sextant was een ontwerp van Cees Douma. Tussen 1968 en 1979 zijn hiervan zestien exemplaren gebouwd voor NS, onder andere bij Utrecht Overvecht en Bussum Zuid. Ook stond er een als busstation bij station Delft. Ruim de helft is inmiddels gesloopt. Je kon er kaartjes kopen en er was een wachtruimte. De (bij)naam Sextant is afgeleid van de zeskantige vorm van het gebouwtje, en verwijst ook naar het in die jaren bekende tijdschrift van de NVSH.

Dordrecht, 16 mei 2004. Meer foto's:

• Dordrecht
• Dordt in stoom

Drakensteyn, 27 juni 2004. Hier is nooit een station geweest, maar er liggen wel rails. Oranje ballen voelen zich uitstekend thuis in dit kasteel! Midgetgolfbaan Lage Vuursche. Klik hier voor meer royalty.

Ede-Wageningen, 9 april 2004. De foto van het oude station hangt in de stationshal. Rechts een tram naar Wageningen. Meer foto's.

Essen (B), 27 augustus 2007. Meer foto's, ook van andere stations langs deze lijn.

Franeker, 27 juli 1970 en 4 augustus 2003. Klik hier voor meer.

Grasdorf, augustus 1968. Haltepunkt van de Bentheimer Eisenbahn. "Fahrkartenverkauf findet im Züge statt".

Groningen. Het Centraal Station van Madurodam is een kopie van station Groningen; foto 29 mei 1993. Boek: "Groningen hoofdstation centraal". Door Joke Dijkstra en Hilde Akkerman. REGIO-PRojekt Uitgevers, Groningen 1999. ISBN 9050281362. Geschiedenis van het station Groningen, vanaf de bouw in 1896 tot aan de restauratie honderd jaar later. Bij die restauratie is het station in zijn oude luister hersteld. Zo is nu weer het oude plafond zichtbaar dat bij een verbouwing in 1968 aan het oog was onttrokken. In het boek wordt ook aandacht besteed aan de miniatuurversie van het station in Madurodam, en natuurlijk aan het Peerd van ome Loeks dat voor het station staat. Klik hier voor meer.

Den Haag, 31 juli 1970. NS 1129 en HTM 1181 bij het station HS. Klik hier voor meer foto's in Den Haag.

Haarlem, 11 augustus 1977 en op een prentbriefkaart uit omstreeks 1940. Klik hier voor meer foto's in Haarlem.

Hamburg Hauptbahnhof. Prentbriefkaart, ik vermoed uit het interbellum.

Harlingen, 27 juli 1970. Klik hier voor meer.

Heerenveen, 23 mei 2008. Vroeger stond hier een echt stationsgebouw (uit 1867), maar dat is in 1983 gesloopt.

Heerenveen, 23 mei 2008. Brunel Award "for outstanding visual design in public railway transport", een in 1985 uitgereikte prijs. U en ik hebben daar geen verstand van, maar station Heerenveen schijnt een architectonisch hoogstandje te zijn. Wat de geniale ingenieur Brunel er zelf van zou vinden kunnen we hem niet meer vragen.

Hellevoetsluis, 21 september 1968. Klik meer voor meer.

Hilversum, 13 september 1969 en 20 juni 1992. Klik hier voor meer.

Hollandsche Rading, 11 augustus 2003. Klik hier voor meer.

Hoorn, 29 juli 1967. Weeginrichting voor goederenwagens. Zie ook Stoomtram Hoorn-Medemblik.

Houten, 21 januari 2004. Het vroegere stationsgebouw van Houten, gefotografeerd vanuit de tram die tussen het huidige station en de halte Houten Castellum rijdt. Het is een SS-ontwerp uit 1866, dat ook bij andere stations heeft gestaan, zoals in Geldermalsen, Culemborg en Schalkwijk, een niet meer bestaand station tussen Houten en Culemborg. Besloten is om dit gebouw te verplaatsen, zodat het niet verloren gaat bij de geplande spooruitbreiding. Meer foto's.

Huis ter Heide, 22 april 2005. Café-restaurant Spitfire aan de Amersfoortseweg. Vroeger was dit een station. Zie het verslag van onze fietstocht Bilthoven-Driebergen.

Hulshorst, 25 april 2005. Klik hier voor meer.

Köln Deutz, 1 maart 2004. Naar een ontwerp van Biecker en Röttcher werd op 11 november 1913 in Köln-Deutz een nieuw station in gebruik genomen. Het stationsgebouw met zijn koepel en twee zijvleugels heeft het karakter van een klein slot. Het gold in die tijd als een architectonisch meesterwerk. De bouwkosten bedroegen 10 miljoen Mark, waarvan de stad Köln de helft betaalde. De fraaie ruimte in de koepel wordt tegenwoordig onder andere gebruikt voor tentoonstellingen.

Het stationsplein is genoemd naar Nikolaus August Otto (1831-1891), de uitvinder van de viertaktmotor en mede-oprichter van de Klöckner-Humboldt-Deutz AG (KHD). Een monument in de vorm van een Otto-motor staat links van het station. Köln-Deutz ligt aan de rechter Rijnoever, recht tegenover Köln Hbf aan de linker Rijnoever. De twee emplacementen lopen via de zessporige Hohenzollernbrücke in elkaar over. De perrons van Köln-Deutz liggen op twee niveaus.

In 2002 werd er, zoals elk jaar, in het Friese Jorwerd een "Iepenloftspul" georganiseerd: amateurtoneel in de openlucht. Het stuk dat speelde was "De feint fan twa masters" ("De knecht van twee meesters" van schrijver Carlo Goldoni) en voor de gelegenheid hadden de Jorwerters bedacht langs de spoorlijn Leeuwarden-Sneek maar een eigen station in de richten om het massaal toestromende publiek beter af te kunnen handelen dan wanneer ze allemaal met de auto kwamen. Foto Maarten Festen.

Leiden, 12 november 2004. Dit bouwwerk, een ontwerp van architect Reijnders, kwam in 1996 gereed. Op het stationsplein staat een politieauto. Toen ik naar het station liep, werd ik door de agenten aangesproken: waarom maakte ik foto's? Ik legde uit dat stationsarchitectuur mijn grote passie is. En toen mocht ik doorlopen. Meer foto's in Leiden.

Lisse, 1990. Loc 41 105 van de SSN met een trein richting Haarlem. Het station is al jaren niet meer in gebruik. Het gebouw is ontworpen door D.A.N. Margadant, die ook het station van Haarlem op zijn naam heeft staan. Het is in 1905 in gebruik genomen en heeft dienst­gedaan tot 15 augustus 1945. Daarna hebben er nog wel treinen gestopt in Lisse, voor bezoekers van de Keukenhof. Ook Lovers Rail heeft plannen gehad voor de bediening van Lisse. Het perron aan de overzijde van het station is verdwenen, net als het noodperron dat eind jaren tachtig was aangelegd aan de Leidse kant van het station, om te voorkomen dat de spoorbomen te lang dichtbleven. In het station was ook post T gehuisvest. Tegenwoordig is het gebouw in gebruik als restaurant. Foto Mike Morant. Meer foto's.

Maartensdijk, 12 maart 2004. Hier was vroeger een halte. Het enige wat nog aan het verleden herinnert is dit huisje. Klik hier voor meer.

Lambik stapt over het Centraal Station van Madurodam.

Mariënberg, 19 augustus 1994. Klik hier voor meer.

Meppel, 4 augustus 2003. Klik hier voor meer.

Station Naarden-Bussum: "een fraai voorbeeld van een stationsgebouw, onder moderne architectuur gebouwd." Foto uit het jubileumboek NS 1939. Oorspronkelijk stond op deze plek een standaard HSM-station, vergelijkbaar met het stationsgebouw in Hilversum, alleen een klasse kleiner. Het nieuwe station, een ontwerp van ir. H.G.J. Schelling, is in 1926 geopend. Klik hier voor meer.

Nürnberg, 16 augustus 2005. Hauptbahnhof op ansichtkaart.

75 Jahre Hauptbahnhof Nürnberg. 1906-1981.

Door de DB uitgegeven boekwerk ter gelegenheid van het feit dat Nürnberg in 1906 een nieuw stationsgebouw kreeg. In de oorlog is het zwaar beschadigd, maar het staat er nog steeds. Ook aandacht voor de gang van zaken in en rond het station, waaronder de seinhuizen.

• Nürnberg 1972
• Nürnberg 2005
• Nürnberg Verkehrsmuseum

Oldenzaal, 9 augustus 2005. Het stationsgebouw uit 1957, ontworpen door K. van der Gaast. In die tijd was het een levendig grensstation, maar die functie heeft het verloren. Tegenwoordig zit er een restaurant in het gebouw.

Rhenen, 5 mei 2004. Tegenwoordig een kopstation, vroeger een station langs de spoorlijn Amersfoort-Kesteren waarover zelfs internationale treinen reden van Amsterdam naar Duitsland. Langs het perron treinstel 507.

Roosendaal, 4 juli 2004. Klik hier voor meer.

Rotterdam Centraal, 1 april 2004. Klik hier voor meer.

Rotterdam Noord, 22 november 2004. Dit is een ontwerp uit 1953 van S. van Ravesteyn. Rotterdam Noord is nu niet meer dan een stoptreinhalte, maar het heeft wel een "internationaal" verleden: ooit stopten hier de treinen van Hoek van Holland naar Duitsland (en omgekeerd), totdat Schiedam deze functie overnam. Vandaar de royale wachtkamer en de goederenlift, die nu beide buiten gebruik zijn. De internationale treinen stopten niet in Rotterdam CS maar maakten gebruik van de westelijke verbindingsboog bij Blijdorp. Klik hier voor meer.

Utrecht, Eurospoor, 29 oktober 2010. Model van station Scheveningen in aanbouw. Dit forse ZHESM-station uit 1909 is in oktober 1953 gesloten en daarna gesloopt. Het model is een project van de Modulegroep BCN. Bij een inbraak in februari 2014 zijn veel vernielingen aan deze baan aangebracht. www.modulegroepbcn.nl..

Schin op Geul, 9 juni 2001. Bij dit station splitste de lijn uit Maastricht zich in een tak naar Heerlen en een tak naar Simpelveld. Die laatste verbinding is echter verbroken toen de dienst naar Simpelveld werd gestaakt. De ZLSM kan daardoor niet verder rijden dan Schin op Geul.

Station Schönblick van Faller had ik heel lang geleden op mijn Märklinbaan staan. Dit is een exemplaar dat ik jaren later opnieuw kocht op een beurs. Uiteraard mag blokpost Bunnik niet ontbreken.

Wenen, 30 augustus 2012. Toen we in Wenen waren zijn we natuurlijk in Schloß Schönbrunn geweest, het paleis van keizerin Sissi. Zelfs het nabijgelegen metrostation doet zijn best om allure uit te stralen.

Simpelveld, 15 augustus 1970. Klik hier voor meer foto's in Simpelveld.

Soestdijk, Soest, Soest Zuid, 9 augustus 2004. Soestduinen, 8 mei 1998. Klik hier voor meer.

Texel, 25 april 2003. Klik hier voor meer.

Model van station Stuttgart op schaal 0. In dezelfde Märklin-catalogus uit 1939 werd een bijpassend vaantje aangeboden.

Utrecht CS, 25 juli 1989. Spoorwinkel in de stationshal. De tweede foto is gemaakt op 20 december 2004.

Utrecht Lunetten, 13 juni 2009 en 28 december 2008. Begin 2011 is opnieuw een stukje Nederlandse stationsarchitectuur uit het straatbeeld verdwenen. Het haltegebouwtje van Utrecht Lunetten is gesneuveld, om plaats te maken voor de aanstaande viersporigheid alhier. Het gebouwtje (anno 1992) was al jaren niet meer in gebruik en de klok stond ook al heel lang stil op half elf. De uitbater van het snackstation doet volgens mijn periodieke waarnemingen goede zaken.

Utrecht Maliebaan, 12 augustus 1988. Boek: "Station Utrecht Maliebaan". Door Lex van Marion. Uitgave van het Spoorwegmuseum ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van het Maliebaanstation in 1999. In dit boekje, gefinancierd door de Vereniging Vrienden van het Nederlands Spoorwegmuseum, wordt de geschiedenis van de Oosterspoorweg door Utrecht en van het station aan de Maliebaan beschreven.

Valkenburg, 10 augustus 1970. Dit is het oudste nog als zodanig dienstdoende stationsgebouw van Nederland. Klik hier voor meer.

Velp, omstreeks 1900 en op 7 januari 2005. Klik hier voor meer.

Halte Visvliet op het omslag van het boek "Het reizen vereist sterke zenuwen" van Bob den Uyl. In 1989 zat de schrijver in de trein, en verheugde zich op het weerzien met het stationsgebouwtje van Visvliet. Hoewel dat niemand in de weg stond, bleek het te zijn vervangen door "een miezerig, transparant tramhuisje". Iedereen dacht dat het gebouwtje op de monumentenlijst stond, maar dat bleek niet zo te zijn. Als een dief in de nacht heeft NS het gesloopt. De halte Visvliet is in 1991 opgeheven.

(Vergelijk ook de foto's van Franeker, hierboven.)

Vleuten, 1 juli 2004.

Voorburg, 19 augustus 1970. Klik hier voor meer.

Treinstel 773 bij het oude stationsgebouw van Weesp, op 27 juni 1965. Foto Frans van Loevezijn, collectie Edward Bary.

Stationsplein Wernigerode, 4 augustus 2004. Links het station van de Harzer Schmalspurbahnen, rechts het station van de DB. Dat laatste station bevat van links naar rechts een tijdschriftenwinkel, een souvenirshop en een Italiaans restaurant. Kaartjes te koop in de automaat. Op het station van de HSB kun je wel gewoon aan het loket kaartjes kopen, en ook veel boeken, videobanden en snuisterijen. Dit is een montagefoto; let op de vrouw met het rode rokje.

Woerden, 3 mei 1984 en 19 februari 2003. Klik hier voor meer.

Transit Oost, 2 oktober 2021. Winterswijk anno 1928.

Zevenbergen, 26 oktober 2006. Niet meer als station in gebruik, maar gelukkig niet gesloopt. Het gebouw wordt uitgebaat door eeterij 't Perronneke. Klik hier voor meer.

Zwolle, 4 augustus 1973 en 24 juli 2003. Klik hier voor meer.

Literatuur

Zie mijn boeken over stationsarchitectuur.

Zie ook:

• Op het perron
• Seinhuizen
• Monumenten
• Gedenktekens
• De Inktpot en andere hoofdgebouwen
• Kopstation
• Stationsreclame
• Woningen langs het spoor
• Brunel Award
• K. van der Gaast
• Spoortechniek

Website:

• www.stationsweb.nl

vorige       start       omhoog