Stationsreclame

De 22 zwart-witfoto's waarmee dit thema begint, zijn in 1948 gemaakt door een fotograaf (Grijpink uit Nijmegen) die opdracht had stationsreclames te fotograferen, als bewijsmateriaal voor de adverteerders.

Waarschijnlijk Nijmegen, 1948.

Nijmegen (tunnel), 1948.

Nijmegen, 1948.

Nijmegen, 1948.

Nijmegen, 1948. Reclame op het tweede perron.

Bilthoven, 1948. Let op de stationsnaam op de banken op het perron.

Gouda, 1948. Achter het hokje van de ingangscontrole een reclame van café-restaurant "The Corner".

Den Haag SS, 1948. De man in het midden raadpleegt de "Beperkte Dienstregeling geldende van 19 Mei 1948 af".

Den Haag SS (uitgang), 1948.

Den Haag SS, 1948.

Scheveningen, 1948. Dit ZHESM-station uit 1909 is in oktober 1953 gesloten en daarna gesloopt.

Amersfoort (luchtbrug), 1948.

Rotterdam D.P. (Delftsche Poort, later vervangen door het C.S.), 1948.

Rotterdam, 1948. In het midden reclame voor drukkerij Chevalier, bereikbaar met tramlijnen 2, 3, 9 en 12.

Rotterdam, 1948. De vitrine in het midden is van baby/kleuterwinkel De Ooievaar, Statenweg 191.

Delft, 1948. Reclame voor Taverne "Suisse" en voor bodega "Glasz", Rochussenstraat 24.

Delft, 28 december 2007. De oorspronkelijke tunnel is verdwenen met de spoorverhoging uit 1965. Foto Nico Spilt.

Arnhem, 1948. In het midden reclame voor "De Schelmsebrug", bij Openluchtmuseum en Burgers Dierenpark.

Sittard, 1948.

Sittard, 1948.

's Hertogenbosch, 1948.

's Hertogenbosch, 1948.

's Hertogenbosch, 31 januari 2008. www.allesoverscheiding.nl

Hilversum, 1929. De fotograaf stond op het eerste perron, met zijn rug naar de uitgangscontrole aan de zijkant van het stationsgebouw. Op het tweede perron zijn diverse reclameborden te zien. In de achtergrond de locomotiefloods. Foto collectie Max Miché.

Utrecht CS, 16 februari 1974. Treinstel 474 onder de forse lichtreclame van Peter Stuyvesant. Reclame maken voor dit soort genoegens is tegenwoordig verboden.

Amsterdam CS, 27 oktober 1973. De eerste gele Hondekop (treinstel 359, met grijze snor) vertrekt achter een tweetal Beneluxstellen naar Roosendaal. Op de overkapping staat een grote reclametekst van Blom & van der Aa. Deze tekst is geschilderd door Gerard Sluijter, een huisschilder, overleden in 1954. Het is niet bekend hoe hij aan deze grote klus is gekomen. Een artikel over de geschiedenis van Blom & van der Aa staat op www.dierselhuis.eu/blom-van-der-aa.

Amsterdam CS, 13 september 1969 en 15 januari 1972. Treinstel 309 (een tweewagenstel mat.'40) en 295 (een van de weinige gele treinstellen mat.'46). Op de stationskap staan advertenties: “Alle assurantiën Blom & Van der A” en “De van A tot Z polis van Blom & Van der Aa”. Foto's Fons van der Jagt.

Amsterdam CS, 21 augustus 1998. Een Beneluxtrein loopt binnen. Blom & van der Aa is niet meer. Een deel van de activiteiten, waaronder het aanbieden van "employee benefits", is overgenomen door de Amerikaanse firma AON.

Köln Hbf, 15 juni 1969 en 1 maart 2004. Op de zwart-witfoto de toen 18-jarige uitvoering van uw webmaster, gefotografeerd door zijn vader. Kölnisch Wasser is Keuls Water, oftewel Eau de Cologne. De merknaam "4711" refereert aan het huisnummer van het pand aan de Glockengasse waar dit water werd geproduceerd (nu een museum). Het nummer stamt uit de tijd dat het Rijnland door Frankrijk bezet was. In 1796 kregen alle huizen in opdracht van de bezetter een uniek nummer, om een eind te maken aan de toenmalige verwarrende nummering in de kleine steegjes van Keulen.

Köln Hbf, 10 juli 2010. Reclame voor DEVK Versicherungen.

Tilburg, 25 maart 2006. Een inmiddels uitgestorven verschijnsel: perronrandreclame. Soms zie je langs perronranden nog wel de rails waaraan dit soort reclame kon worden bevestigd. Foto Johannes Hanno v/d Heijden.

De A-merk Express van Albert Heijn. Reclamefilmpje uit september 2013. De loc is de 50 3654 van de VSM, digitaal gepimpt. De stationsopnamen in dit filmpje zijn gemaakt op Santpoort Zuid. Ik heb AH gemaild met de vraag of ze deze trein ook als model willen uitbrengen, bijvoorbeeld als Bonusactie. Ze zouden erover nadenken...

Utrecht, 19 juli 2014. Stationsreclameposter in Hgb III. Er hangen veel posters in dit gebouw.

Spoorwegmuseum, 3 februari 2017. Reclameposter uit de jaren 70 (fragment).

Amersfoort, 24 februari 1991. Een van de Koplopers die met bedrijfsreclame bestickerd zijn geweest.

Reclamefoto's van Willem van de Poll

Amsterdam CS, 1932. Fotomodellen Eva Waldschmidt en Sandhaus bij een coupérijtuig. Foto Willem van de Poll, Nationaal Archief CC-BY-SA.

Willem van de Poll werkte in het interbellum als reis- en reclamefotograaf en bracht onder meer spoorwegen in beeld. In 1932 maakte hij een serie foto's rond station Amsterdam CS voor een NS-reclamecampagne. Ze bleken te experimenteel voor de Nederlandse Spoorwegen.

Lees het artikel in retours door Arjan den Boer, februari 2014.

Willy Sluiter. De eerste moderne spoorwegaffiches van Nederland.

Vroege Nederlandse spoorwegaffiches bevatten veel tekst met uitgebreide dienstregelingen in klein lettertjes, al dan niet aangevuld met 'stijve' afbeeldingen van treintjes. De veelzijdige kunstenaar Willy Sluiter bracht hier in 1913 en 1914 verandering in met zijn affiches voor treinreizen naar de Rivièra, Keulen en de Hollandse kust.

Sluiter beeldde geen treinen of landschappen af, maar mensen: passagiers, spoorwegpersoneel en de lokale bevolking. Dit deed hij op zijn kenmerkende cartooneske wijze, met humor én stijl. De relatief spaarzame tekst maakte deel uit van het beeld. Sluiters kleurgebruik is honderd jaar later nog altijd uitgesproken fris.

Lees het artikel in retours door Arjan den Boer, maart 2019.

Buitenreclame in beeld. 50 jaar Alrecon Media 1946-1996. Door Peter Nijhof. Uitgegeven door Alrecon Media, Bunnik in 1996.

In 1946 werd de N.V. Spoorwegreclame opgericht. In 1950 vond men huisvesting in het pand Nobelstraat 2b in Utrecht. Aanvankelijk hield het bedrijf zich bezig met reclame op stations en later ook op treinen. Vanaf de jaren 70 ging het zich ook richten op andere vormen van reclame. Dat leidde in 1984 tot een wijziging van de naam in N.V. Alrecon: Algemene Reclameonderneming. Later veranderde de naam in Alrecon Media en verhuisde het bedrijf naar Bunnik. In de jaren 90 stond de omzet sterk onder druk en leed het bedrijf grote verliezen. Tot 1999 bleef Alrecon een NS-dochter. Het werd toen verkocht aan het reclamebedrijf TDI, onderdeel van het Amerikaanse CBS Media.

De collectie van Alrecon is overgedragen aan het Spoorwegmuseum. En in Hgb III hangen in de gangen veel reclameposters.

The Golden Age of the Railway Poster. J.T. Shackleton. Chartwell Books, 1976. ISBN 0890091218.

Zie ook Billboards.

150 jaar Nederlandse spoorwegaffiches

Arjan den Boer heeft een prachtig boek samengesteld: 150 jaar Nederlandse Spoorwegaffiches. Arjan is publicist op het gebied van geschiedenis, monumenten, architectuur, spoorwegen en affiches. Ook geeft hij lezingen en rondleidingen in onder andere het Spoorwegmuseum. In dit koffietafelboek van meer dan 300 pagina's zijn in groot formaat bijna 400 affiches afgebeeld. Deze affiches komen uit de collectie van het Spoorwegmuseum en uit de grote verzameling van Arjan zelf.

Een bescheiden bijdrage is afkomstig uit mijn collectie foto's van stationsreclames, vandaar dat ik in maart 2021 een presentexemplaar van dit boek kreeg.

vorige       start       omhoog