Bussen

Rotonde met een bus van de Zuidooster Autobusdiensten in 's-Hertogenbosch. Prentbriefkaart.

Stationsplein Eindhoven, gefotografeerd door een patrijspoort van het station. In de achtergrond de Philips-toren. Op het plein het standbeeld van meneer Philips. De twee bussen links zijn van Magirus-Deutz, type O 3500. Deze "bolkoppen" reden in de stadsdienst van 1952 tot 1961. Het station is van 1957, dus de foto zal rond 1960 zijn gemaakt. De bus rechts is eveneens van Magirus-Deutz, maar van een ander type. Opvallend is dat het Eindhovense stadsbusbedrijf geen zaken deed met stadgenoot DAF. Dat zal ermee te maken hebben dat autobusbedrijf "De City" tevens dealer was van Magirus-Deutz. De luchtgekoelde bussen stonden bekend om de herrie die ze maakten bij het optrekken. Fotograaf onbekend; achterop de foto staat RK 2170-3.

Brielle, veerpont Brielle-Rozenburg. Daarop een bus van Vermaat (SB-82-01) met bestemming Hellevoetsluis. Prentbriefkaart collectie Harry de Groot.

Stationsplein Arnhem met trolleybussen. Prentbriefkaart.

Arnhem, 24 juli 1967. Mijn neef Jan bij een bushalte. Tweede foto: Spoorwegmuseum Utrecht, 19 februari 1977. Arnhemse trolleybus nummer 139, kenteken XB-08-22, type 9721T/EEC/Verheul 1955.

Hilversum, 9 februari 1969. Stadsbus 4900 (UB-08-96) van de NBM op de Berlagelaan, als lijn C naar het Bloemenkwartier. In die wijk bevond zich het Hilversumse "tramdorp" aan de Goudenregenlaan. Hier werden vanaf 1947 voormalige rijtuigen van de Gooise Stoomtram als woning gebruikt. Klik hier voor meer informatie.

Bergen aan Zee, 26 juli 1970. Bus 5 (Holland Coach, TB-26-53) van de NHADO. Dit is een van de opvolgers van de stoomtram Bello.

Franeker, 27 juli 1970. Bus 507 van de LABO naar Makkum. Klik hier voor meer foto's in Friesland.

Hellevoetsluis, 14 april 1973. De opvolgers van de RTM-tram: de bussen 64 "Meeuw" en 72 "Gazelle". Van de RTM-bussen zijn 35 "Fennek" en 38 "Wasbeer" bewaard gebleven. De 35 bevindt zich in het Noordelijk Busmuseum te Winschoten, de 38 is in bezit van de Stichting Veteraan Autobussen. Klik hier voor meer RTM.

Amsterdam, jaren 30. Een voor die tijd nieuw type bus, waarbij de bestuurder en de instapdeuren zich voor de vooras bevinden. Dat lijkt een beetje op het voorbalkon van een tram, vandaar dat men dit een trambus noemde. Bron: brochure uit 1938 (pdf).

Een Bedford van de Centraal Garage uit Hilversum. Tekening Henk Koster. Meer over deze bussen.

Wilhelminastraat Hilversum, 16 februari 1974. Bus 9 van de firma Tensen uit Soest nadert als lijn 70 (Amersfoort-Hilversum via Soest) het station. Daaronder de situatie op 27 september 2014. Foto Rienk Nauta, bewerking Henk Koster.

Stationsplein Hilversum, 19 oktober 1974. De rode bus is dezelfde bus als op de foto hierboven. Tensen uit Soest was een particuliere busmaatschappij, opgericht in 1930. De meeste bussen waren donkerrode Volvo's. In 1980 werd het bedrijf opgeheven. De lijnen werden overgenomen door Centraal Nederland en de VAD. Bij Tensen reden de afzonderlijke lijnbussen praktisch altijd op dezelfde lijn. Het gaat hier om een Volvo met een carrosserie van ZABO uit Ridderkerk, indertijd de huiscarrossier van Tensen. Foto Henk Koster.

Hilversum, 22 maart 1974. Bussen van Centraal Nederland op het stationsplein. De rode bussen zijn luxe toerwagens van het type Leyland-Den Oudsten LOT, beter bekend als Caravan, gebouwd in 1965.

Stationsplein Hilversum, 1922 of 1923. De bus is van de firma Amovam: Algemeene Motor Omnibus en Vracht Auto Maatschappij, die vanaf 1922 de stadsdiensten in Hilversum exploiteerde. In 1923 werd Amovam overgenomen door de MOGH: N.V. Motor Omnibusdienst Gemeente Hilversum. Prentbriefkaart.

Busstation Utrecht, 3 maart 1974. Londen nam op 9 december 2005 afscheid van de Routemaster. Een dag later kwam er in de provincie Utrecht een einde aan de roemruchte buslijn 57. Tientallen jaren lang verzorgde deze de verbinding tussen Utrecht, De Bilt en Bilthoven. In 1974 werd ook nog doorgereden naar Berg & Bosch. Op deze foto bus 7045 van Centraal Nederland. Sinds 11 december 2005 is lijn 57 gecombineerd met lijn 67 naar Nieuwegein. Met de nieuwe lijn 77 kun je nu van Bilthoven naar Nieuwegein, zonder overstappen in Utrecht. Dat is een wel erg lange verbinding, via routes die tamelijk gevoelig zijn voor verstoringen. De eerste dag van de dienstregeling kwam uw webmaster dan ook een kwartier te laat op zijn werk. In 1974 begon het Grote Slopen rond Utrecht CS op gang te komen. Foto's daarvan zullen nog wel eens op deze site verschijnen. De bus op deze foto, CN 7045, is een Leyland met een carrosserie van Van Hool. Hij is van bouwjaar 1961. Voorheen reed hij bij de NBM. De bus is in 1976 afgevoerd naar het CAB in Utrecht. De bus had 45 zit- en 27 staanplaatsen.

Hilversum NOS, 9 augustus 1975. CN-bus 5505 in de stadsdienst. Tweede foto: Utrecht, april 1977. Standaard stadsbussen van DAF, zoals die jarenlang in de verschillende grote steden rondreden. Meer over de rode standaardbus.

Utrecht, 23 september 1978. Een Twin Coach/Fageol van de Stichting Veteraan Autobussen, in de uitvoering zoals deze bij Maarse & Kroon heeft dienstgedaan. De oorspronkelijke bus van M&K bestaat niet meer; deze bus is afkomstig van stadsvervoerder VBL uit Luzern. Foto Nico Spilt, gegevens ontleend uit het boek Van Kloek tot Caravan.

Hieronder nog twee historische bussen op het stationsplein, in het kader van de actie "Station van de week". In deze week pendelde er ook een stoomtram van de SHM tussen Utrecht CS en Lunetten.

Dordrecht, 19 mei 1990. Tijdens Dordt in Stoom kwam onder andere ook deze uit 1948 daterende Crossley-bus in actie.

Heerenveen, Museum Willem van Haren, 23 mei 2008. Model van een Scania Vabis (serie 2201-2350) van de NTM.

Rotterdam, 13 mei 1999. Open dag bij de SSN. Omdat het stoomdepot nogal ver van de bewoonde wereld ligt, pendelde er een historische bus van het Rotterdams Openbaar Vervoer Museum vanaf station Rotterdam Noord. Dit is RET 309, een Leyland Leopard uit 1967 met een carrosserie van Verheul.

Hilversum, omstreeks februari 2001. Op een fabrieksterrein aan de Mussenstraat staat een oude streekbus, kennelijk bedoeld om jongeren van de straat te houden. Het is een welbekende Den Oudsten-Daf MB200 uit de jaren 80 van de vorige eeuw. Decennia lang hebben deze onverwoestbare bussen het straatbeeld bepaald. In de achtergrond de vroegere directeurswoning van de fabriek. Foto Henk Koster.

Nederlandse streekbus verdwaald in Cuba. Foto in 2012 gemaakt door een collega van Lennart Visser.

Bus 2762 van Connexxion passeert op 25 februari 2001 de experimentele 'adob' in Bilthoven.

Bochum-Dahlhausen, 30 april 2004. De Schi-Stra-Bus is een experiment uit de jaren vijftig. Het idee was goed: waar de rails ophield, kon de bus over de weg verder. Als de bus over de rails moest rijden, werd de vooras op een draaistel gemonteerd terwijl de achterwielen op de rails rustten om de bus aan te drijven. Het ombouwen van de bus was echter een tijdrovend en zwaar karwei, terwijl de achterbanden snel sleten en bij nat weer te weinig grip hadden op de rails. Ook het rijcomfort liet te wensen over. Er zijn tussen 1952 en 1955 vijftien van deze bussen gebouwd. De laatste ging in 1967 uit dienst. Deze bus is de DB 29-3. Het kenteken is BO DB 293H (BO = Bochum, DB = Deutsche Bundesbahn).

Een autobus van de Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg (MAN). Op de brug een door MAN voor Turkije gebouwd treinstel tijdens een proefrit.

Luzern, Verkehrshaus der Schweiz, 11 juli 2007. Opleggerbus gebouwd door Ford voor de Flughafen Zürich.

Dordrecht, 16 mei 2004. Pendelbussen verzorgden de verbinding met manifestaties van Dordt in Stoom 2004. Veel diensten werden gereden door antieke bussen, zoals deze twee Zwitserse postbussen. Ik ben geen buskenner, maar het is wel leuk om deze staaltjes techniek te bekijken.

Dordrecht, 16 mei 2004. Op de eerste foto een bustype waar ik zelf vaak in heb gezeten. Deze blauwe handgeschakelde bussen van Holland Coach reden in Utrecht, tot ze verdrongen werden door de rode standaardbussen die zelf inmiddels ook al weer klassiek zijn geworden. Op de tweede foto een Volvo-touringcar (type B655 met een carrosserie van Verheul, bouwjaar 1959) en een DAF-bus van de Zuid-Ooster. Klik hier voor meer foto's van Dordt in Stoom.

Utrecht, 5 Mei Plein, 1 juni 2004. Tramstel 5008 ontmoet een Alfa Romeo. De bestuurster kwam met de schrik vrij. De ongevallenbus van Connexxion is nog steeds getooid in Westnederland-kleuren. Klik hier voor meer foto's van de sneltram.

Emmerich, 1 maart 2004. "Schienenersaztverkehr". Tussen Arnhem en Emmerich was brand uitgebroken in de bekabeling, waardoor de beveiliging op dit traject volledig was uitgeschakeld. In overvolle bussen werden de ICE-reizigers over de grens gebracht.

Utrecht Centraal, busstation, 3 december 2004. Vrouwelijke Zwarte Piet op reis. Tweede foto: Utrecht, Rijnsweerd-Noord, 7 december 2004. Reclame voor C&A. Klik hier voor meer billboards.

Hilversum, Joop den Uylplein, 25 december 2003. Als je de banden niet te hard oppompt, past hij er net onder!

Jaarbeurs Utrecht, 5 oktober 2005. Schouwburgplein Rotterdam, 21 mei 2007.

Jernbanemuseum Odense, 7 september 2010. Autobus Triangel O21, in 1935 gebouwd door De Forenede in Odense. De DSB heeft een paar honderd van dit soort bussen gehad, van verschillende fabrikanten. Deze bus deed dienst tot 1954.

Amsterdam, 4 oktober 2009. Duitse bus van een firma met een wat ongelukkig gekozen naam. Foto Bart Gerritsen.

Amsterdam, 13 juni 2012 en 1 juli 2012. De DAT Amfibus 020, de rondvaartbus van Lovers. Er bestaat ook een zwaardere uitvoering, de DAT 010, waarvan een exemplaar in Rotterdam dienst doet bij Splashtours. De schipper/chauffeur had drie pogingen nodig om uit het water te komen. Het rooster was glad geworden door de algen. Foto's Rienk Nauta.

Utrecht, najaar 1946 en 19 juli 2014. Opleggerbussen van de Nederlandse Spoorwegen voor Hgb I. Bussen van U-OV (Qbuzz) voor Hgb II.

Mariënberg, 2 juli 1969. Rechts treinstel 64 op weg naar Emmen, links een trein in de dienst op Almelo. In de verte zie je op het perron een betonnen abri.

Abri is Frans voor schuilplaats, wachthuisje. Er moeten duizenden van dergelijke betonnen abri's in het land hebben gestaan, maar tegenwoordig zijn ze zeldzaam. In de gemeente Heiloo stonden er in 2009 nog vier (uitvoering zonder zijramen). Twee ervan staan nu op de lijst van cultureel erfgoed; ze zijn te zien op de Heerenweg en op de Kennemer­straatweg. De twee andere zijn door de gemeente geschonken aan het NZH Vervoer Museum in Haarlem en aan het Haags Openbaar Vervoer Museum. (Advertentie in Spoor- en Tramwegen, 1953-14)

Op het stationsplein van Hilversum botste in 1970 een bus tegen een betonnen abri. Hierbij kwam een vrouw om het leven en raakten twee anderen zwaar gewond. Hierna zijn de daken vastgezet met hoekijzers. Een kleinzoon van een van de slacht­offers stuurde een artikel uit het Limburgs Dagblad van 17 april 1970. Er zijn overigens meer van dit soort ongelukken gebeurd.

Deze betonnen abri's zag je vroeger door het hele land, bij bushaltes maar ook op perrons van kleine stations. Ongemerkt zijn ze overal verdwenen. Overal? Nee, sommige houden moedig stand. Zoals deze twee abri's die in maart 2021 nog steeds in dienst waren in het dorpje Hierden bij Harderwijk. Ze staan aan weerszijden van de halte Grevenhofsweg aan de Zuiderzeestraatweg en zijn in prima staat van onderhoud. Foto's Pim van Zon.

Nieuw-Vennep, 20 maart 2021. Ik raak een beetje uitgekeken op mijn Suzuki Ignis, vandaar dat ik me aan het oriënteren ben op een royalere wagen. In het Nederlands Transport Museum nam ik een kijkje bij de superbus van Wubbo Ockels, maar daarmee kan ik net niet de draai maken naar ons oprijpad. Foto Hans Altena.

Nederlands Transport Museum, 2 november 2019. T-Ford gebruikt voor de verbinding Hellevoetsluis-Rockanje.

Het lijnennet van de NBM in 1937. Het traject Rhenen-Arnhem was al verbust. Je kon in die tijd een dagtocht maken langs drie dierentuinen: Zeist, Rhenen en Arnhem. Het Zeister Dierenpark is tijdens de oorlog gesloten, na de oorlog kreeg Amersfoort een dierentuin. Een andere bezienswaardigheid is de Pyramide van Austerlitz.

Dienstregelingen Westnederland 1984/1985 (nog zonder de sneltram) en 1992/1993. De volledige naam van de busmaatschapij luidde N.V. Verenigd Streekvervoer Westnederland. In de dienstregeling 1984/1985 werden ook de autobusbedrijven VAGU te Oudewater en Verhoef te Driebruggen vermeld. In 1992/1993 kwam alleen Verhoef nog voor, die uitsluitend lijn 183 exploiteerde: acht slagen per dag tussen Driebruggen en Woerden.

Per ATO en spoor. 20 jaar omstreden autobushistorie. Door Jan Erik Grunveld. Uitg. Matrijs, Utrecht 1987. ISBN 9070482533. Dit boek gaat in op de ontwikkeling van het streekvervoer in de jaren 1927-1948. De spoorwegen ondervonden in die jaren heftige concurrentie van de honderden meestal kleine busondernemingen. Het antwoord van de NS was het oprichten - in 1927 - van een eigen busdochter: de Algemene Transport Onderneming, die tot taak kreeg zoveel mogelijke particuliere vervoersondernemingen op te kopen.

BBA. Oorsprong en ontwikkeling van een Brabants vervoerbedrijf. In 1971 uitgegeven door de Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten N.V. "B.B.A." te Breda. De BBA is in 1934 ontstaan uit een fusie van een aantal Brabantse vervoerbedrijven. Aanvankelijk exploiteerde men een uitgebreid tramwegnet, met uitlopers tot Antwerpen. Zoals overal zijn de trams geleidelijk verdrongen door autobussen.

Vijf en zeventig jaar NBM. 1879-1954. Aangeboden door N.V. Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij te Zeist. Tekst Peter van Campen.

Van STM tot NBM. Jubileumboek dat in 1954 verscheen ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarige bestaan van de N.V. Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij te Zeist. Met een voorwoord van Ir. F.Q. den Hollander, President-Commissaris van de NBM. De geschiedenis van dit bedrijf begon in 1879 als Stichtsche Tramway Maatschappij.

De eeuw van de NBM. In 1993 werd besloten tot een heruitgave van dit jubileumboek. Uiteindelijk is het een boek geworden over de ontwikkeling van het vervoer in de regio Oost van Centraal Nederland, de maatschappij waarin de NBM inmiddels was opgegaan. Op zijn beurt is Centraal Nederland later onderdeel geworden van Connexxion.

Van Bosch en Hei en Zonneschijn. Per N.B.M. door Neêrland's Schoonste Dreven. A.W. Francken. N.V. Nederlandsche Buurtspoorweg Maatschappij te Zeist, 1938.

De NBM exploiteerde in die tijd een elektrische tramlijn tussen Utrecht en Zeist, autobuslijnen tussen Utrecht en Zeist en tussen Utrecht en Doorn, een elektrische tramlijn Amersfoort-Zeist-Rhenen, en een buslijn Rhenen-Arnhem (tot februari 1937 was dat een elektrische tramlijn).

Trolleys in Arnhem. Serie 101-136, serie 137-143. Door Johan Buurman. Hameland Pers, 1986. ISBN 9070812304. Na de Tweede Wereldoorlog besloot men om het verwoeste Arnhemse trambedrijf niet weer op te bouwen, maar om over te stappen op trolleybussen. In dit boekje wordt de geschiedenis van het trolleybedrijf beschreven, alsmede de eerste series bussen. Een van deze bussen, de 101, is nog steeds bedrijfsvaardig. In Nederland hebben ook Nijmegen en Groningen een trolleybusbedrijf gehad. In 2005 is het voortbestaan van de Arnhemse trolleybussen opnieuw in discussie gekomen.

Buses and Trolleybuses before 1919. David Kaye. Blandford Press, London 1972. ISBN 0713705655.

Buses and Trolleybuses 1919-1945. David Kaye. Blandford Press, London 1970.

Buses and Trolleybuses since 1945. David Kaye. Blandford Press, London 1968.

Met veel kleurenfoto's of ingekleurde oude foto's. De toelichtende teksten zijn in aparte katernen opgenomen, maar dit was bij Blandford Press een manier om de prijs van zijn boeken te drukken.

Van Kloek tot Caravan

Toen Schutte nog door Zwolle reed

Scaniabussen in de jaren vijftig en zestig

Autobussen in hun tweede leven

vorige       start       omhoog