Sneltram Utrecht

Eind december 1983 kwam, na jarenlang gesteggel, de sneltramverbinding tussen Utrecht en Nieuwegein (SUN) in dienst. Twee jaar later volgde het traject Nieuwegein-IJsselstein.

In 2012 begonnen de voorbereidingen om de lijn vanuit Utrecht door te trekken naar de Uithof (Science Park). In 2020 werd de Uithoflijn in gebruik genomen.

Dienstregelingen Westnederland 1984/1985 (nog zonder de tram) en 1992/1993. De volledige naam van de busmaatschapij luidde N.V. Verenigd Streekvervoer Westnederland.

In de dienstregeling 1984/1985 werden ook de autobusbedrijven VAGU te Oudewater en Verhoef te Driebruggen vermeld. In 1992/1993 kwam alleen Verhoef nog voor, die uitsluitend lijn 183 exploiteerde: acht slagen per dag tussen Driebruggen en Woerden.
 

Utrecht CS, 1 juli 1986. Tramstel 5025, hier nog rijdend onder de vlag van busmaatschappij Westnederland.
 

Utrecht Kanaleneiland, 12 april 2001. Na ruim 20 jaar zijn de tramstellen ingrijpend gemoderniseerd. Hier een van de laatste trams in de oorspronkelijke gele uitvoering, en een gereviseerde tram. De exploitant heet nu Connexxion.

Nieuwegein, halte Zuilenstein, 1 juni 2004. Tramstellen 5006 en 5022 (in reclamebeschildering).

Utrecht, 5 Mei Plein, 1 juni 2004. Tramstel 5008 ontmoet een Alfa Romeo. De bestuurster kwam met de schrik vrij. De ongevallenbus van Connexxion is nog steeds getooid in Westnederland-kleuren. Zie ook Negenoog.

Vreeswijk, 19 maart 2005. Van 1883 tot 1893 reed er van Utrecht naar Vreeswijk een stoomtram, later versneld tot een paardetram. Tot aan de bouw van de Koninginnesluis reed deze langs de Dorpsstraat en stopte waarschijnlijk tot aan wat nu de Tramstraat heet. 'De fiets hangt aan de gevel van slagerij Post. Foto Rienk Mebius.

Utrecht, 5 september 2007. Taxi's mogen overal rijden. Vinden taxichauffeurs. Wetten staan zelden in de weg, maar soms zijn er praktische bezwaren. Bijvoorbeeld een hekje. Foto Chris Heijmans, www.NU.nl.

Utrecht, 1 juli 1986 en 9 september 2007. Op de zwart-witfoto een tramstel, anderhalf jaar na het van start gaan van de Sneltram Utrecht-Nieuwegein. Op de kleurenfoto's een rond 2000 gerenoveerd tramstel en een Citadis van Alstom, die voor een dagje proefrijden was overgekomen uit Mulhouse.

De sneltram in 2001 en 2012

Utrecht Kanaleneiland, 12 april 2001 (1x) en 17 mei 2012 (3x). Sneltram Utrecht-Nieuwegein. Op de bovenste foto een exemplaar in de oorspronkelijke kleuren van Westnederland. De meeste trams waren toen al gemoderniseerd en geschilderd in het groen/blauw van Connexxion. De nieuwe huisstijl is geel/donkergrijs. In de spits reden enkele uit Wenen overgenomen rode tramstellen.

Mr. A. Tchernoff

Op 14 september 2010 had sneltram 5018 een zwaar ongeval met GVU-bus 7850. Uiteindelijk bleek dit het einde voor beide voertuigen. Na lang gebruikt te zijn als pluktram verdween de 5018 begin januari 2013 dan toch naar de sloperij in Utrecht. Foto Remy den Hartog.

Tramstel 5018 was in 2003 vernoemd naar Mr. A. Tchernoff, burgemeester van De Bilt. Het was de bedoeling ieder jaar een tram te vernoemen naar een persoon die zich had ingezet voor het openbaar vervoer in de regio Utrecht, maar verdere vernoemingen bleven uit. Alexander Tchernoff was van 1991 tot 2007 burgemeester van De Bilt, waarbij hij geen vlekkeloze reputatie wist op te bouwen. Zo vervalste hij in 2003 een document door gebruik te maken van het handtekening­stempel van de gemeentesecretaris. Dat juist de tram met zijn naam moest ver­ongelukken kan geen toeval zijn.

Utrecht Lunetten, 21 april 2016. Het ballastbed voor de sneltram naar de Uithof. Er liggen ook al spoorstaven gereed. Aan de brug zijn boven de treinsporen veiligheidshekken gemonteerd, boven de toekomstige tramsporen nog niet. Zie ook het thema Doorstroomstation Utrecht. Op de foto zie je de schaduw van mij en van mijn fiets. Ik was op weg van het Spoorwegmuseum naar mijn spotplek halverwege Houten.

Utrecht, 21 maart 2019. Qbuzz 6014 als lestram op de nog niet geopende Uithoflijn, nabij het stadion.

Uithoflijn in gebruik

Utrecht Vaartsche Rijn, 7 februari 2020. Aan het einde van het tramperron staan deze borden langs het spoor. Het bovenste bord betekent 'vanaf hier niet sneller dan 50 km/uur', het onderste betekent 'einde beveiligd gebied'. Het symbool moet denk ik een lichtsein voorstellen waar een streep doorheen staat. Vanaf dit punt rijden de trams 'op zicht'. Ook in de Uithof rijden de trams op zicht. Langs het traject daartussen – van Vaartsche Rijn tot Stadion Galgenwaard – staan blokseinen en mogen de trams 70 km/uur rijden. In dit traject ligt ook de enige AHOB van de tramlijn, namelijk in de Koningsweg.

Utrecht, 5 maart 2020. Een van de bijzondere bovenleidingmasten in het traject.

In december 2019 is deze tramlijn, na tientallen jaren en honderden miljoenen, in gebruik genomen. Ondertussen is de naam Uithoflijn achterhaald geraakt, want de Uithof moest in de vaart der volkeren worden opgestoten en heet sinds 2018 Utrecht Science Park. Hier staan de gebouwen van de universiteit en twee ziekenhuizen: het UMC en het WKZ. Ook het RIVM gaat hier naartoe: dat verhuist van Bilthoven naar een nieuw gebouw aan de Padualaan. Al deze instellingen werken met apparatuur die gevoelig is voor de elektromagnetische velden die rond bovenleidingen ontstaan. Om die velden zo zwak mogelijk te houden, is de bovenleiding hier verdeeld in korte secties, op sommige plaatsen maar 15 meter, die vanuit twee kanten worden gevoed. Ook zijn er speciale rijdraadverbinders ontworpen om vonken tegen te gaan. Dit systeem is ontwikkeld voor tramlijn 19 naar de universiteitswijk in Delft.

In Op de Rails van februari 2020 staat een interessant en goed geschreven artikel over de tram tussen Utrecht Centraal en Science Park.

In 1909 moest voor de tram ook al een speciale bovenleiding worden aangelegd, ter hoogte van het KNMI in De Bilt. Toen werd de tramlijn van Utrecht naar Zeist geëlektrificeerd. Omdat men bang was voor zwerfstromen, werd op een deel van het traject een dubbele bovenleiding aangelegd. De tweede draad diende voor de retourstroom, die normaal via de rails wordt afgevoerd. In 1940 kon de dubbele bovenleiding vervallen.

Van stoomtram tot sneltram. De geschiedenis van de tram- en bargediensten tussen Utrecht - Jutphaas - Vreeswijk en IJsselstein. Door W.J.F. van der Kuijlen. Uitg. A.H.A. Thijsen, Buren 1987. ISBN 906912002X.

Dit boek beschrijft de geschiedenis van het openbaar vervoer in het in de boektitel aangegeven gebied, beginnend met paarden­omnibussen en stoombarges (schuiten), tot aan het gereedkomen van de sneltramlijn naar Nieuwegein en IJsselstein in 1983 resp. 1985.

Lees ook het interview met Pim van de Kuijlen in NVBS Actueel, oktober 2016.

Zie ook:


vorige       start       omhoog