Treinaanwijzers

Plaatje rechts: Sven Zeegers, www.sporenplan.nl.

Rheine, 8 augustus 1977. Handbediende treinaanwijzer. Tweede foto: Salzbergen, 28 februari 2001. Oliestoker 043 196 staat als "Denkmal" bij station. In dit bescheiden openluchtmuseum zijn ook verschillende attributen te zien, waaronder een van de treinaanwijzers die vroeger in Rheine werden gebruikt.

Roosendaal, 23 juli 1967. Helemaal rechts het handbediende klokje dat aangeeft dat de trein naar Brussel om 17 over 2 vertrekt. Tweede foto: Eindhoven, 28 juli 1967. Tv-toestellen doen dienst als treinaanwijzer.

Eindhoven als proefstation voor door Philips geleverde treinaanwijzers. Op 24 februari 1973 met loc 1206. Op 15 juli 1997 met treinstel 405. Tekst: "Let's make things better."

Hilversum, 23 oktober 1968. Treinstel 762 langs het eerste perron. Let op de treinaanwijzer, bestaande uit een eenvoudige maar doeltreffende lichtbak. Niet lang daarvoor bestonden de treinaanwijzers uit bordjes die met de hand werden vervangen, meestal door de man die ook koffie verkocht op het tweede perron. De tweede foto is gemaakt op 22 februari 1969.

Simpelveld, 13 december 2003. De vertrektijd van de ZLSM-treinen wordt net als vroeger met handbediende klokjes aangegeven. Er horen bordjes bij waarop de bestemming van de trein staat aangegeven. Klik hier voor meer foto's in Simpelveld.

Jesenice (Slovenië), 2006. Handmatig bediende treinaanwijzer met houten paletten. Foto Simon Geltink. Muzejski = museum; Avstrija = Oostenrijk, potn. = potnik = passagier

Omroepster Utrecht CS. Ze kan vanuit de toenmalige Post T uitkijken over de perrons. In het midden van de foto een bak met ponskaarten waarmee ze de treinaanwijzers instelt. Voor elke trein is er een ponskaart waarin perronnummer, bestemming en vertrektijd zijn geprogrammeerd. Foto: jaarverslag NS 1964. Zie ook Utrecht in de jaren 60.

Amsterdam CS, 8 mei 1970. Een tweewagenstel mat. '40 als versterking achterop de sneltrein naar Groningen.

Breukelen, 1 augustus 1973. De treinaanwijzers op het eerste en tweede perron. De spoorbomen werden nog bediend vanuit het brugwachtershuis. Op de tweede foto een stoptrein naar Rotterdam; deze zal voorbij het station naar rechts afslaan richting Harmelen en Woerden. Klik hier voor meer over Breukelen en het lichtseinstelsel 1946.

München Hbf, 22 augustus 1973. Een VT 601 vertrekt van spoor 16 als IC 160 "Präsident" naar Ludwigshaven.

Amersfoort, 14 augustus 1977. Treinstel 466 vertrekt vanaf het "zakspoor" naar Amsterdam. Een zakspoor is een in het perron doorlopend kopspoor.

Bunnik, 15 april 1977.

Utrecht, 26 mei 1984. Mijn ouders gaan met de Austria Expres op vakantie. Mijn broer wijst naar de treinaanwijzer waarop de bestemming staat aangegeven. Trein D217 rijdt via Nijmegen en Kleve naar Köln, en vandaar verder naar Oostenrijk. Bij deze treinaanwijzers staan alle bestemmingen op een lange rol. Als er nieuwe bestemmingen bijkomen, of als bijvoorbeeld de route van internationale treinen wijzigt, dan moet de rol worden aangepast. Dit gebeurde in sociale werkplaatsen.

Spoorwegmuseum Utrecht, 2 juli 2003. Stoptrein naar München.

Zie ook het thema Treinaanwijzers van slag.

Aachen West, 15 juli 1997. Treinstel 171 op weg van Heerlen naar Aachen Hbf. Links radiografisch bediende rangeerloc 335 013. Rechts in beeld een met paletten werkende treinaanwijzer, van het type dat ook in Nederland is ingevoerd.

Haarlem, 21 augustus 1998. De Spaarne Expres naar Amsterdam stopt onderweg alleen in Sloterdijk. Klik hier voor meer Lovers Rail.

Utrecht, 24 september 2002. De ICE naar Köln heeft vijf minuten vertraging. De treinaanwijzers in de stationshal zijn kleiner dan die op het perron, en bieden dus beknoptere informatie.

Utrecht Centraal, 26 november 2002. Op de lichtkrant staat: Enkele reis of retour nodig? Snel en gemakkelijk via de kaartautomaat. De kaartautomaten zijn te herkennen aan het woord Ticket. Wil je toch naar het loket, dan moet je bij de Tickets & Service zijn. This is Holland!

Utrecht, 5 april 2003. Loc 01 1100 vertrekt over een paar minuten van spoor 15a met een trein naar Rotterdam. Op stations moet je op twee manieren kunnen klokkijken: analoog (wijzerplaat met 12-uurssysteem) en digitaal (cijfers volgens 24-uurssysteem), en je moet die twee ook nog kunnen combineren. Hoeveel treinreizigers zouden daar problemen mee hebben...?

Het zit niet altijd mee... Amersfoort, 27 april 2003. "Op een deel van het traject vindt busvervoer plaats." Utrecht, 8 december 2003. "Vertraging plusminus 60 minuten."

Woerden, 4 november 2003. Onderhoud aan een CTA (centrale treinaanwijzer).

Utrecht Centraal en Utrecht Overvecht, 8 mei en 15 juli 2003. Onderhoud aan treinaanwijzers.

Utrecht Centraal, 13 december 2003. De grote treinaanwijzer in de hal. Om 9.47 vertrekt van spoor 15b een gereserveerde trein: treinstel 766 gaat naar de ZLSM. Tweede foto: 13 januari 2004. De stoptrein van 8.07 wordt te Gouda gesplitst: het bovenste deel gaat naar Den Haag, het onderste deel naar Leiden.

Emmerich, 1 maart 2004. Schienenersatzverkehr. Vanwege een brand in de bekabeling tussen Arnhem en Emmerich strandde de ICE waarmee ik terugkeerde na een dagje Köln. Een uur later kon ik de reis naar Arnhem voortzetten in een afgeladen bus.

Utrecht, 15 maart 2004. In plaats van de bekende draaiende koersrollen, zijn sommige Sprinters voorzien van een uit kleine lampjes bestaande display. Maar welk systeem er ook wordt gebruikt: het is altijd maar afwachten of de trein inderdaad naar de opgegeven bestemming rijdt. Een voorval op station Bilthoven, omstreeks 1995: mensen op het perron vragen aan de conducteur of dit de trein naar Baarn is. De conducteur wijst naar het bord op het perron, waarop als bestemming Baarn staat aangegeven. Vervolgens wijzen de mensen op het perron naar de koersrol van de trein, die als bestemming Heerlen aanwijst. De conducteur wordt boos en sluit de deuren, zonder te kijken of iedereen veilig is ingestapt.

Utrecht, 4 februari 2004: "Biertje?"

Metro Rotterdam, 11 februari 2004. "Dit is een test." Deze borden geven aan hoe lang je op de volgende metro moet wachten. Vlak voordat een metro binnenkomt, lichten er symbolen op waaraan je kunt zien hoe lang het metrotreinstel is. In dit geval drie stellen, dus zes rijtuigen.

Wernigerode Westerntor (HSB), 3 augustus 2004. Deze veel te moderne treinaanwijzer is nog niet in gebruik. Tweede foto: Wernigerode (DB), 5 augustus 2004. Een lichtbak naar een al in 1968 in Hilversum toegepast idee. Een deel van de lampen is kapot of is men op het seinhuis vergeten in te schakelen.

Amsterdam, 20 februari 2006. Gelukkig ben ik op tijd uitgestapt, anders had deze trein mij naar London gebracht! De bestemming op deze koersrol dateert uit de beginjaren van de Eurocity. De NS had in 1987 bedacht om de boottreinen tussen Amsterdam en Hoek van Holland ook Eurocity te noemen. Een meevaller was dat je er geen EC-toeslag voor hoefde te betalen. Deze tot EC opgewaardeerde boottreinen droegen de namen "Admiraal de Ruyter" en "Benjamin Britten". Ze werden meestal gereden met mat.'54. In 1988 raakten ze hun EC-titel al weer kwijt.

Den Haag CS, 18 augustus 1977.

Den Haag CS, 15 september 2006. De enorme treinaanwijzer boven de toegang tot de perrons is vervangen door een kleiner exemplaar aan de andere kant van de stationshal. Achter deze treinaanwijzer zijn de gedenkplaten van Den Haag SS, Delft, Voorschoten (en sinds 2009 ook Leiden) verstopt.

Bussum-Zuid, februari 2006. Nieuw model CTA. Genoeg ruimte om alle stationsnamen voluit te schrijven, maar dat doen ze dan weer niet. Foto Bart Gerritsen.

Amersfoort, 23 augustus 2006. In de tuin bij Railinfra Opleidingen staan verschillende treinaanwijzers, die gebruikt worden voor opleidingsdoeleinden. Er hangen camera's voor, zodat de cursisten kunnen zien of ze het wel goed hebben gedaan. Hingen er ook maar camera's voor de treinaanwijzers die in het echt worden gebruikt... bekijk de voorbeelden hierboven! Foto Hendrik Spek.

Antwerpen, 30 juni 2005. Tijdens de vertrekprocedure zal de treinaanwijzer doven, terwijl in het vertreksein ernaast (boven de klok) witte lampjes gaan branden. Klik hier voor de precieze gang van zaken in België.

Welkom in Amersfoort, 5 februari 2008. Zo'n informatiepaneel schijnt men ARGOS te noemen: Actuele Reisinformatie Globaal Op Stations. Je ziet het gnuivende gezicht voor je van de eenvoudige ziel van wie deze vondst afkomstig is.

Utrecht, 1 april 2008. ProRail kwam er dit keer al na twee dagen achter dat de klokken waren verzet! Foto Tim Oosterlee.

In het weekend van 12/13 december 2009 hingen er in Rotterdam langs spoor 9 CTA-vervangers. Deze waren nodig omdat de gewenste informatie niet via de paletten was te tonen. Ontwerp John F. Stevens, Regiocommunicator Randstad Zuid.

Utrecht Centraal, 1 februari 2007. Het 'klapperbord' in de stationshal. In 2011 werd dit vervangen door beeldschermen.

Spoorwegmuseum, 3 augustus 2023. Ons team bij het voormalige klapperbord uit de stationshal van Utrecht CS. Deze centrale halaanwijzer, gemaakt door de firma Krone uit Duitsland, heeft 23 jaar dienstgedaan. In oktober 2011 kwam hier een eind aan. Helaas bleek het niet mogelijk om het bord in werkende staat te presenteren in het museum. De 322 cassettes met elk 64 plastic paletten zullen we dus nooit meer horen ratelen. Hoewel: er is een app verkrijgbaar waarin dit blauwe bord figureert.

Spoorwegmuseum Utrecht, 24 februari 2016. Elektrische perronkar. Sturen met je voeten, snelheid regelen en remmen met de hand.

Utrecht Centraal, 1 november 2011. Het roemruchte "blauwe bord" in de stationshal is verdwenen. In plaats hiervan is een uit 36 beeldschermen opgebouwd informatiepaneel opgehangen. Na enige tests is het in gebruik genomen. Foto Robin Kersbergen.

vorige       start       omhoog