Baureihe 44 (043/044)

De locs van de serie 44 dateren uit 1926. Tot 1945 zijn meer dan 2000 van deze zware driecilinderlocomotieven gebouwd; een deel ook voor Frankrijk en andere landen.

Na de Tweede Wereldoorlog is een deel van de locs omgebouwd op oliestook. Bij de DB werden deze locs in 1968 genummerd in de serie 043, de kolengestookte locs in de serie 044.

Loc 043 903 reed op 26 oktober 1977 de allerlaatste planmatige stoomtrein van de DB. Dat was een uit één materiaal­wagen bestaande trein naar Emden. Deze loc staat nu bij station Emden West als monument opgesteld. Ook enkele andere locomotieven zijn op deze manier bewaard gebleven.

Ook in de DDR zijn diverse locs aangepast en omgebouwd. Lees meer.

Varianten

• Baureihe 43 was een tweecilindervariant van de Baureihe 44 (niet te verwarren met de naoorlogse 043).
• Baureihe 45 was een zwaardere uitvoering van de Baureihe 44.
• Baureihe 42 was een vereenvoudigde versie (Kriegslokomotive) (niet te verwarren met de naoorlogse 042).
• Baureihe 85 was een tendervariant, met een ketel van Baureihe 62.

Loc 44 1373. Foto die als ik me goed herinner eens uit een Märklin-catalogus heb geknipt.

Trier, 21 juli 1969. Zwaaien naar de fotograaf.

Trier, 21 juli 1969. Loc 044 674 heeft een derde man aan boord. Misschien een extra stoker? Dat zou geen overdreven luxe zijn op deze handgestookte giganten. Klik hier voor meer foto's in Trier.

Rheine, 6 augustus 1970. Eerste foto: de machinist van 044 671 heeft er zo te zien een hard hoofd in. Misschien heeft dat iets te maken met het opschrift op de tender. Tweede foto: inderdaad, zonder water gaat het niet. Loc 044 314 wordt afgetankt.

Bw Rheine, 6 augustus 1970. Werkoverleg bij loc 043 094: "hoe krijgen we die wielen er weer onder?"

Rheine, 6 augustus 1970. Kort na elkaar vertrekken loc 012 058 en 043 438 met hun trein richting Emden.

Koblenz Lützel, 12 augustus 1970. Loc 044 898.

Lingen, 9 april 1971. Op Goede Vrijdag is er weinig treinverkeer in Duitsland. Toch davert er zo nu en dan een zware trein voorbij, zoals deze met loc 044 199 op weg naar Rheine. Enige tijd later passeert 044 242 in omgekeerde richting. Achter de ketelwagens bevindt zich locomotiefwerkplaats AW Lingen.

Leer (Ostfriesland), 13 juli 1971. Loc 044 528 met een lading auto's bestemd voor de haven van Emden.

Rheine, 6 mei 1972. Loc 044 618 (kolenstook) met een lege ertstrein. Foto Rob van der Rest.

Bw Hamm, 5 juli 1972. Loc 044 442 wordt via de Schiebebühne (rolbrug) naar een ander spoor overgebracht. Foto Rob van der Rest.

Bayreuth, augustus 1972. Loc 044 647 kort voordat deze het station bereikt. Foto H. Kühn, collectie Rob van der Rest.

Crailsheim, 28 augustus 1972. Loc 044 566 vertrekt met een goederentrein.

Nürnberg Rbf, 30 augustus 1972. Loc 044 070 poseert op de draaischijf.

Hof, 2 september 1972. Loc 044 487 gaat zich in het Bw laven aan kolen, water en olie. Klik hier voor meer foto's in Hof.

Weiden, 5 september 1972. Vertrek van loc 044 582. Rechts op de eerste foto loc 064 448.

Bw Rheine, 23 september 1972. Aan het einde van een dienst, als de late herfstzon door de wolken schijnt, staat loc 043 665 klaar om verzorgd te worden. Het locpersoneel staat links achter de loc nog even een praatje te maken voordat men huiswaarts keert. Foto Rob van der Rest.

Bullay, 15 augustus 1973. Loc 044 378 met een lange goederentrein richting Trier. De trein wordt opgedrukt door een dieselloc serie 290. De bovenleiding en de moderne beveiliging zijn nog niet in gebruik. De meeste personentreinen rijden met diesel, de vele goederentreinen worden getrokken door stoom.

Ehrang, 15 augustus 1973. Aan het eind van de middag is het spitsuur: om de 10 minuten rolt een 044'er voorbij. Loc 044 143 loopt binnen met een trein uit de richting Koblenz.

Papenburg (Ems), 18 augustus 1974. Loc 043 336 buldert voorbij met een trein naar Emden.

Haren, 19 augustus 1974.  Loc 043 574 met een ertstrein richting Rheine.

Lingen, 20 augustus 1974. Loc 043 094 is met een lege ertstrein op weg naar Rheine. Rechts in beeld AW Lingen.

Elbergen, 20 augustus 1974. Een deel van de Emslandstrecke was enkelsporig. Op dit gedeelte zien we losse loc 043 196 voorbij komen. De 3 in het locnummer is witter dan de andere cijfers, wat er op duidt dat de loc nog niet zolang geleden is omgebouwd van kolenstook (044) naar oliestook (043). De volgende dag toont 043 196 wat ze waard is met een zware ertstrein bij Ihrhove. Deze locomotief is als monument bewaard gebleven in Salzbergen (zie foto verderop).

Vanuit een weiland bij Aschendorf kijken we wat er zoal voorbij komt rollen over de Emslandstrecke. De eerste foto is gemaakt op 21 augustus 1974 en toont loc 043 321. De tweede foto, een dag later, ziet er spectaculairder uit. Het is echter goed afgelopen. Klik hier voor meer foto's langs de Emslandstrecke.

Rheine, 30 april 1975. Loc 044 481 vertrekt richting Emden met een lading nieuwe auto's. De trein rijdt over het linkerspoor, omdat men op het andere spoor bezig is met het aanleggen van bovenleiding. Deze locomotief is bewaard gebleven en staat nu als monument bij fabrikant Thyssen.

Rheine, 30 april 1975. Sein Hp2 "Langsamfahrt" voor Langer Heinrich uit Emden, getrokken door locs 044 888 en 043 094.

Rheine, 30 april 1975. Loc 043 681 heeft er zin in, maar hoe lang mag ze nog?

Bw Rheine, 30 april 1975. Kolenstoker 044 552 hoort tot het bestand van Bw Emden. Klik hier voor meer foto's in Bw Rheine.

Bw Gelsenkirchen Bismarck, 6 december 1975. Loc 044 318 wordt bij aankomst in het Bahnbetriebswerk verzorgd. De loc neemt een nieuwe voorraad water, terwijl de jonge Heizer met de oliekan het nodige smeerwerk verricht en de oudere Lokführer op zijn gemak wacht tot hij weer verder kan. In de late namiddagzon staat de machine er glanzend bij. In de achtergrond loc 64 415, bestemd voor de VSM. Foto Rob van der Rest.

Bw Rheine, jaren zeventig. Loc 043 196 wordt voorzien van stookolie en water. Rechts in de voorgrond een put tussen de rails, waar je als onoplettend fotograaf makkelijk in zou kunnen vallen. Vandaar dat je een Bw alleen mocht bezoeken nadat je op het kantoor voor een klein bedrag een verzekering had afgesloten. Loc 043 196 staat tegenwoordig als monument bij station Salzbergen. Foto Gerard van Wieringen.

Bw Ottbergen, 29 mei 1976. Op deze dag werd vanuit dit depot voor het laatst met stoomlocs Baureihe 44 gereden. Helemaal links een kolenwagentje onder een trechter. In die trechter werden de kolen gestort van de grote kolenberg die niet zichtbaar is op de foto. Vervolgens werd dat karretje een meter verder 90 graden gedraaid en naast het gebouwtje gezet van de kleine kolenkraan; zie het rijtje volle kolenwagentjes. Links naast de kolenwagentjes bevindt zich nog een witte (!) stoel die staat tegen een vuurkorf met daarop een oliekan. Daarachter bevindt zich een oude opslagloods en zijn de contouren van de halfronde locloods te zien, en verder natuurlijk de alomaanwezige watertoren. De haken van de kleine kolenkraan waarmee de kolenwagentjes opgetild werden zijn goed zichtbaar. Achter de loc is nog een waterkolom te zien. Achter stoomloc 044 552 staat nog een loc serie 44. Rechts van de 044 552 is de smeerput te zien en boven die smeerput staat een wagon waarin de slakken en sintels gegooid werden. Rechts in beeld de vele sporen van Ottbergen Gbf (Güterbahnhof). Tekst en foto Rob van der Rest.

Rheine, 25 augustus 1976. Gdg 52912, een ertstrein van 4000 ton, loopt binnen achter locs 043 094 en 043 326. Links staat loc 140 694 gereed met een personentrein, vermoedelijke bestemming Münster. Foto Rob van der Rest.

Rheine, circa 1977. Loc 043 326 en een zustermachine. Het loopt tegen het eind van de stoomtijd. De locs zijn hun platen kwijtgeraakt en rijden met slordig geschilderde nummers rond. Loc 043 326 (44 326) is in 1941 door Borsig gebouwd en is op 25 oktober 1977 afgevoerd. Foto collectie Nico Spilt.

Rheine, 10 september 1977. Deze dag stond in het teken van het afscheid van de stoom­locomotief. Over zes weken is het definitief afgelopen met stoomlocs in normale dienst, zoals deze 043 087 met een kolentrein.

Bochum-Dahlhausen, 24 oktober 1992. Loc 044 377, oorspronkelijk nummer 44 1377. Deze loc is in 1942 door Krupp gebouwd als zogeheten Übergangs-Kriegslok (ÜK). Men probeerde vanwege de oorlog zo veel mogelijk tijd en materiaal te sparen bij de bouw van locomotieven. Ook van de Baureihe 50 zijn ÜK-versies gebouwd, totdat men overging op de bouw van nog verder vereenvoudigde "echte" Kriegslokomotive: de Baureihe 52. Loc 044 377 heeft tot 1979 in Gelsenkirchen-Bismarck dienst­gedaan als rijdende verwarmingslocomotief. Het was daarmee de laatste loc die in dienst van de DB onder stoom heeft gestaan. De loc is inmiddels (2007) geheel gerenoveerd.

Nabij Emden, 26 oktober 1977. Loc 043 903 (ex 44 903) is met een Hilfszugwagen op weg van Oldersum naar Emden. Dit was de laatste stoomtrein van de DB in de normale dienst. Deze loc staat nu als monument bij station Emden Hbf. Foto collectie René Medendorp.

Emden, 19 januari 2013. Loc 043 903 als Denkmal bij het Hbf. In de achtergrond een Luftschutzturm uit de Tweede Wereldoorlog. Foto Johannes Winius. www.kazematten.info

Salzbergen, 28 februari 2001. Oliestoker 043 196 staat sinds 1978 als 'Denkmal' bij het station. In dit bescheiden openluchtmuseum zijn ook verschillende attributen te zien, zoals een handbediende treinaanwijzer die vroeger in Rheine op het perron werd gebruikt. Op 26 oktober 1977 werd tegen middernacht in Bw Rheine loc 043 196 (ex 44 1203) uit dienst genomen. Deze loc geldt daarom als laatste actieve stoomloc van de DB. Hierna werd het Dampflokverbot van kracht: er mochten geen stoomtreinen meer rijden op West-Duitse rails. Rond 1985 is dat verbod weer opgeheven.

Altenbeken, 15 oktober 2005. Loc 044 389 als monument. Foto Bernard van Laar.

Altenbeken, 25 februari 2019. Loc 044 389 als monument. Foto Jan de Kroon.

Märklin-model Baureihe 44.

vorige       start       omhoog