NS Spoor 1 Genootschap

Het Spoor 1 Genootschap heeft meer dan 20 Nederlandse stoomloks van NCS, HSM, SS en NS. Verder rijtuigen, goederenwagens, tramrijtuigen en tenslotte de eerste motorrijtuigen. Bij elkaar ongeveer 75 stuks rollend materieel schaal 1:32 (spoorwijdte 45 mm), uit de periode omstreeks 1925. De baan is 7x19 meter met opstelsporen, draaischijf, lokloods, stations en goederenloods. Werkende water­kolommen met watertoren en bekolingsinstallatie maken het geheel compleet. Alles is verlicht. Bovendien is er een 4 meter lange spoorbrug met spoordijken met een totale lengte van 8 meter. Alles is naar Nederlands voor­beeld gebouwd. Alles is zuiver werkende stoomtractie met de juiste treincombinaties.

Foto: Jaap Oudes tijdens Rail 2004 in Leiden.

Een Zeppelin van de NCS, die vroeger sneltreinen trok tussen Utrecht en Zwolle. Dit is loc nummer 72. De oorspronkelijke loc was in 1910 gebouwd door Maffei in München, naar het voorbeeld van de 2C-locomotieven (Bay. S3/6) van de Beierse Staatsspoorwegen. De acht locomotieven zijn later ondergebracht in de NS-serie 3600, en hebben ketels gekregen van de serie 3700. Foto Len de Vries, collectie Jaap Oudes.

NS 6107, de tendervariant van de 3700, waarvan de bouwer meldt: "De machine is een stevige trekker en tippelt lekker door met 13 rijtuigen aan de haak. Da's genieten op schaal 1:32, vooral die lekker blaffende exhaustslagen zijn een zalfje voor onze spoorzieltjes." Foto Len de Vries, collectie Jaap Oudes.

Loc 1735, uit de NS-serie 1701-1835, gebouwd door de vader van Jaap Oudes. Foto Len de Vries, collectie Jaap Oudes. Dit is een vertegenwoordiger van een grote serie voor de Staatsspoorwegen gebouwde locomotieven, die tussen 1899 en 1907 in dienst zijn gesteld. Ruim 100 locs kregen later een oververhitter. De locs zonder oververhitter werden toen vernummerd in de serie 1300. Loc 1794 was na het officiële einde van de stoomtractie op 7 januari 1958 nog enige tijd in gebruik als stoomleverancier in Arnhem. Voor onderhoud reed de loc op eigen kracht naar Nijmegen. Toen president Den Hollander vanuit zijn inspectietrein (de Kameel) zag dat er nog een stoomloc reed op NS-rails, gaf hij prompt opdracht om deze loc te slopen! Zie het boek "Tussen vuur en stoom", pag. 93.

De volgende foto's heb ik gemaakt op 12 november 2004. Stoom pur sang. Het enige wat nog ontbreekt is de geur van smeulende kolen...

Goederenloc 119 van de NBDS (de latere NS 4502) met een lange goederentrein passeert een motorrijtuig type omBC.

NBDS 119 laat de acht meter lange brug achter zich.

Het depot, met in de voorgrond twee locaalspoorlocomotieven van de NCS.

Loc 1735 met tenderbel. Langs de trein liep een touw dat met deze bel was verbonden.

Tenderloc 6911.

Gezicht op de draaischijf. Links is een Amerikaanse legerloc te zien.

Locaalspoorloc 72 "IJsbeer".

Motorrijtuig type omC. In de achtergrond een stoomhijskraan.

Deze bierwagen met remmershuis is een van de tientallen goederenwagens en rijtuigen van het genootschap.

Tenderloc 6107 moet hard werken, met deze zware personentrein. Direct achter de loc loopt een postrijtuig.

Loc 1735 wordt opgestookt. Op de achtergrond het oude station Culemborg.

Detail van loc 6402, in 1993 gebouwd door Ad Oudes. Met functionerende manometer.

Met blazende veiligheid neemt NCS 72 de bocht.

De spoorbaan is natuurgetrouw opgebouwd. Zo beginnen de bogen met een parabool en ligt het spoor in verkanting.

Het sein is veilig.

Model of werkelijkheid?

Jaap Oudes bracht in juni 2005 met zijn locomotieven een bezoek aan Engeland en zond mij een aantal foto's. Op de bovenste foto NS-loc 1735 met een sleep coupérijtuigen. Daaronder twee van de schitterende modellen, gebouwd door Engelse collega's van Jaap. Let ook op de levensechte spoorbaan, met bullhead-rails.

De vader van Jaap Oudes was op zijn 78e nog steeds actief met het bouwen van stoomlocomotieven. Deze NS 3300 is gefotografeerd in 2005.

Roosendaal, omstreeks 1930. Loc 3305, uit een serie goederenlocs van de HSM (671-685), tussen 1912 en 1915 gebouwd door Werkspoor. Foto F. Moore, collectie Nico Spilt.

SS-loc 701 (de latere NS 3701). De loc is rond 1970 gebouwd door Koos Beekhuis en is gereviseerd door Jaap Oudes. In tegenstelling tot het origineel is de machine met slechts twee cilinders en een Stephenson-schaarbeweging uitgevoerd. Hiernaast een van de drijfassen van deze loc. Foto's Rob Ellerman, collectie Jaap Oudes.

Jaap Oudes was in maart 2005 druk bezig met de reconstructie van zijn SS 700 (NS 3700). Als toelichting bij zijn foto's meldt Jaap: "Het leuke aan een stoommodel is dat de constructie in grote lijnen met de werkelijkheid overeenkomt. Het is veel uitdagender dan een elektrisch model en stelt veel meer eisen aan de ontwerper/bouwer vanwege de processen. Bovendien werk ik vaak in staal in plaats van messing. Vind ik materiaal met meer kloten, moet je boos tegen worden om het in de juiste vorm te krijgen. Een locomotief is het resultaat van zweetdoordrenkte noeste arbeid. Alleen langs deze weg kruipt de ziel van de bouwer in een machine."

In april 2005 was ook de tender weer enige bouwfasen verder gekomen.

December 2005. In het machinistenhuis zijn duidelijk de echt functionerende instrumenten te zien, zoals peilgas, regulateur, manometer, ganghendel en handrem. Alle foto's Jaap Oudes.

Loc SS 701 – de latere NS 3701 – van het Spoor 1 Genootschap blaast stoom af. (17 juli 2022)

Dit zijn echte stoomlocomotieven, met alles erop, eraan en vooral ook erin. Alleen de brandstof is anders: spiritus in plaats van kolen. Al het materieel is zelf ontworpen en gebouwd. (17 juli 2022)

Modellen van het Spoor 1 Genootschap in actie. We zien loc SS 701 (van Jaap Oudes) en NS 2114 (van Joost Musterd), gefilmd op 17 juli 2022.

vorige       start       omhoog