Amsterdam Sloterdijk (2)

Amsterdam Sloterdijk was aanvankelijk een eenvoudige halte aan spoorlijn Amsterdam-Haarlem. In 1986 werd het huidige station in gebruik genomen, dat uit twee verdiepingen bestaat. Iets onder het maaiveld liggen zes sporen richting Haarlem. Daarboven ligt het stationsplein met bus en tram, en daar weer boven de twee sporen van de westelijke tak van de Schiphollijn. Later is er ook nog een verbinding gelegd tussen de onderste en de bovenste sporen: de zogeheten Hemboog.

De opvallende staalconstructie van station Sloterdijk is ontworpen door architect H.C.H. Reijnders. Hieronder aandacht voor de bouw van deze constructie. Teksten en foto's zijn beschikbaar gesteld door Henk Koster.

Constructiewerkplaats Grünbauer in Diemen, waar in 1985 de stalen bogen van station Sloterdijk zijn vervaardigd. Inmiddels worden hier geen staalconstructies meer gemaakt. De fabriek is omgebouwd tot bedrijfsverzamelgebouw onder de naam “De Staalfabriek”. Er zijn diverse creatieve bedrijven in de oude fabriekshallen gevestigd. Foto's Grünbauer, collectie Henk Koster.

De foto's hierboven laten zien hoe de gebogen stalen balken, met de zeskantige gaten, gemaakt zijn. Ze bestaan uit twee helften die elk in een mal geplaatst zijn om later samengevoegd te worden. Daarna worden ze bij de tanden vastgelast, waardoor honingraatvormige gaten ontstaan. Vanwege deze vorm worden deze balken “raatliggers” genoemd. In dit geval zijn ze gebogen en voornamelijk decoratief, maar meestal worden rechte raatliggers gebruikt. Vaak voor dak­constructies bij bedrijfsgebouwen. Het uitgangspunt is een stalen H-balk die machinaal, volgens een voorgeprogrammeerd zigzagpatroon, over de gehele lengte wordt doorgesneden met een computergestuurde snijbrander. De twee helften worden vervolgens uit elkaar geschoven en verplaatst, waarna ze aan elkaar worden gelast. Het grote voordeel van deze werkwijze is dat de balk hoger en sterker is geworden, zonder dat het gewicht is toegenomen.

Tekst en tekening Henk Koster (maart 2014)

Reactie

Hierboven staat dat door de toepassing van raatliggers i.p.v. gewone I-vormige liggers, de eerste hoger en sterker worden. Hoger worden ze zeker, maar sterker niet per se. Raatliggers worden toegepast in situaties waarbij een grote overspanning noodzakelijk is bij een relatief lage belasting. Niet de sterkte van de ligger is dan maatgevend maar de buigstijfheid (vervorming, doorbuiging) is de maatgevende ontwerpende factor. De buigstijfheid in de constructiemechanica wordt aangegeven door twee grootheden, de E (elasticiteitsmodulus, materiaal­afhankelijk) en de I (traagheidsmoment, vormafhankelijk). Voor het traagheidsmoment is de hoogte van belang. Hoe hoger de ligger, hoe groter het traagheidsmoment, hoe meer buigstijf de ligger is. Dit wordt door civiel ingenieurs tot op de mm nauwkeurig berekend, maar die be­re­ke­nin­gen zal ik u besparen.

Ir. Dirk Ernsten, docent Constructief Ontwerpen en Water­bouw­kunde, Hanzehogeschool Groningen (juni 2022)

Artikel uit “de Grijper”, 29 augustus 1986, uitgegeven door Hoogovens te IJmuiden. Collectie Henk Koster.

De opbouw van de staalconstructie in de zomer van 1985. Foto's Grünbauer, collectie Henk Koster.

Amsterdam Sloterdijk, 10 januari 1987. NMBS 220.904 en twee andere Beneluxtreinstellen als trein 164 op weg naar Brussel. Het nieuwe station is in 1986 in gebruik genomen. De blauwe Beneluxstellen verkeren in hun nadagen.

Amsterdam Sloterdijk, 8 juni 2010. VIRM-materieel als trein naar Limburg.

Amsterdam Sloterdijk, 9 september 2011. Wederopstanding van de Blauwe Tram? Nee, dit is een opgeknapt motorrijtuig van de Wiener Lokalbahnen (WLB) dat hier als snack­gelegenheid was opgesteld. In 2016 is het rijtuig weer verdwenen. De eigenaar liet ons weten: "De tram is op reis. Eerst naar de kop van Noord-Holland en dan naar de Westergasfabriek". Hoe het verder is gegaan is ons niet bekend. Foto Rienk Nauta.

Utrecht, 29 juni 2012. Vier rijtuigen van de failliete Bergland Trein. Ze hebben hier ruim acht jaar gestaan. In 2015 zijn ze, na te zijn opgeknapt, in Amsterdam Sloterdijk neergezet als Train Lodge.

vorige       start       omhoog