Rook waait over het Westland

Geschiedenis van de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (WSM).


De Westlandse Stoomtram, het Delflandspoor en de Westlanders, 1881-1970

In november 2012 ontvingen dit boek van uitgeverij Kimabo. Een prachtig dik boek, waaraan direct is te zien dat het met liefde is en veel zorg is gemaakt. In het boek wordt de geschiedenis van de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (WSM) beschreven, die een uitgebreid net exploiteerde in het gebied dat begrensd wordt door Den Haag, Hoek van Holland, Vlaardingen en Delft: de "Groentetuin van Nederland". De centrale werkplaats bevond zich in Loosduinen.

Korte geschiedenis

Het Westland was een belangrijk tuinbouwgebied. De aanleg van de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij bood de bevolking veel betere reismogelijkheden en liet de tuinders profiteren van de aansluiting in Maassluis en Delft op het landelijke en internationale spoorwegnet. In Hoek van Holland kreeg de WSM verbinding met de Harwichboot en bood daardoor een uitvalsbasis voor producten naar Groot-Brittannië.

Van een leien dakje ging het allemaal niet, noch in het begin, noch later. Aanlegproblemen, twee wereldoorlogen, diverse crises en de concurrentie van het wegverkeer zorgden soms voor zware tijden. Door de autobusconcurrentie staakte de WSM in 1932 het reizigersvervoer per stoomtram en op den duur nam de vrachtauto ook het goederentransport van de rail over. In 1970 kwam er een einde aan de goederentram.

Een tweede railverbinding in het Westland – de werkspoorweg van het Hoogheemraadschap van Delfland – speelde een rol bij de verbetering van de zeewering. De Duitsers gebruikten hem daarna ten behoeve van de bouw van de Atlantikwall. Bij de verzwaring van de zeewering in het kader van de Deltawet, na de Watersnoodramp van 1953, werd het spoor opnieuw ingeschakeld.

In het boek wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan het materieel dat op de lijnen van de WSM heeft dienstgedaan. Hiervan zijn onder andere stoomloc 23 en dieselloc 451 bewaard gebleven; zie de foto's verderop. Ook motorrijtuig WSM 40 uit 1923, dat tot 1939 dienst deed op de trajecten Den Haag–Hoek van Holland en Loosduinen–Kijkduin, is bewaard gebleven. Dit wacht nu op restauratie bij de SHM.

Informatie over de schrijver en het boek

Bedrijfsjournalist Hans van Lith (Voorburg, 1936) schreef dit rijk geďllustreerde boek over de mensen en hun railvervoer in het Westland. Ook het wel en wee van de 'Tuin van Nederland' zelf komt aan de orde. Het boek is daardoor niet alleen bedoeld voor belangstellenden in spoor en tram, maar ook voor geďnteresseerden in het Westland. Van Lith werkte in voorlichtingsfuncties bij de Nederlandse Spoorwegen en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Hij sloot zijn loopbaan af als Chef Voorlichting en PR van Electriciteitsbedrijf Zuid-Holland in Voorburg.

Uitgeverij Kimabo. 456 pagina's, veel illustraties, 22x28 cm. Prijs € 55,00. ISBN 9789490920067.

Dit boek verscheen als deel 45 in de NVBS-boekenreeks.


NVBS-excursie 1967

Naaldwijk, 16 december 1967. Loc 454 tijdens een NVBS-excursie naar het Westland. Aan de andere kant van de trein bevindt zich een stoomloc van de Roosendaalse suikerfabriek. Dit is loc 18 van de Gooische Stoomtram, die kort daarna zou worden overgedragen aan de Tramweg Stichting en daarbij de naam Leeghwater kreeg. De locs van de serie 451-460 zijn in 1956 door Werkspoor gebouwd om dienst te doen op de lijnen in Friesland en het Westland. Loc 451 is bij de MBS bewaard gebleven. Foto Adriaan Pothuizen.


Medemblik, 9 augustus 1977. Loc 23 "H.J.H. Modderman" van de SHM. Deze loc is in 1918 gebouwd door Orenstein & Koppel. Tot 1928 rangeerde ze bij de Westfalische Eisen- und Drahtwerke Aplerbeck en de Westfalische Lokomotivfabrik Hattingen. Daarna werd ze overgenomen door de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij, waar ze onder nummer 23 dienst deed. In 1940 werd ze verkocht aan de suikerfabriek in Zevenbergen. In 1970 werd ze geschonken aan de Stoomtram Hoorn-Medemblik. In 1979 werd ze vanwege een niet meer te repareren ketel terzijde gesteld.


De Westlandsche Stoomtram. Door J.C. van Hartingsveldt. Uitg. Wyt, Rotterdam 1981. ISBN 9060078128. Deel 31 uit de serie Trams en tramlijnen. Dit boekje verscheen als nakomertje van de serie van 30 delen, in een beperkte oplage; er is daardoor lastig aan te komen.


Rook waait over het Westland. De Westlandse Stoomtram, het Delflandspoor en de Westlanders, 1881-1970. Hans van Lith. Uitgeverij Kimabo, 2012. ISBN 9789490920067.

Lees de boekbespreking hierboven.

Deel 45 in de boekenreeks van de NVBS.


Zie ook:




vorige       start       omhoog