Taalvraagstukken

Ik heb altijd al aardig kunnen schrijven. In 1978 heb ik er mijn beroep van gemaakt, totdat ik begin 2015 met pensioen ging. Ik schreef voor personeelsbladen en intranetsites. Een ik schreef ook weleens wat buiten werktijd. Een deel van die teksten vind je op mijn site.

• Brieven aan de krant: taalvraagstukken

• Brieven in Onze Taal

• Online-vertaalsystemen verre van perfect

• Computermeldingen

• De betekenis van het woord "rading"

• OV feels good

• Ongepubliceerd werk

• Echte taalgeleerden

• Brieven

Schrijfwijzer

Begrijpelijke taal is de nieuwe trend. Polissen worden herschreven, bedrijven sturen hun personeel op cursus. In 1983 schreef ik al een handleiding* (pdf) voor mijn collega's. Niet met de bedoeling dat ze allemaal goed zouden gaan schrijven, want dan zou ik mijn baan als tekstschrijver kwijtraken. Maar decennia later was ik nog steeds actief in deze sector. Goed schrijven blijkt toch een ambacht.

*) In deze handleiding schrijf ik in de zogeheten 'toegestane spelling'. Je had toen ook een 'voorkeurspelling'. Tegen­woordig bestaat dat onderscheid niet meer. Verder schrijf ik enkele keren het woord 'teveel', terwijl dat hier 'te veel' zou moeten zijn.

Nederlands is makkelijker als je denkt
In 2013 heb ik meegewerkt aan het opstellen van een schrijfwijzer (pdf) voor de medewerkers van ABN AMRO. Een handige gids, waarin aandacht wordt besteed aan de methode 'begrijpelijke taal' en waarin veel adviezen staan over correct taalgebruik. De gids is vooral bestemd voor de communicatiemedewerkers van de bank, maar iedereen kan er gebruik van maken. Nederlands is makkelijker als je denkt!

"Mijn eigen kinderen kunnen ook niet spellen"
Is spelling belangrijk? Is goed kunnen spellen belangrijk? Daarover heb ik in 2014 een discussie gehad met het team waar ik in werkte. Dit naar aanleiding van de vele spelfouten die door mijn communicatiecollega's worden gemaakt. Onze teamleidster vond dat spelling tegenwoordig niet meer zo belangrijk is: "mijn eigen kinderen kunnen ook niet spellen". In het licht van mijn naderende pensionering heb ik het onderwerp toen maar laten rusten.

Lees ook Echte taalgeleerden (over oude spellingen).

Locomotief of lokomotief? En ander spellinggedoe.

In de jaren 70 was de zogenaamde "toegelaten" spelling in de mode: dan schreef je "lokomotief", terwijl de voorkeur­spelling "locomotief" was. Beide spellingen waren opgenomen in het Groene Boekje uit 1953. Meestal had de letter c de voorkeur boven de letter k, behalve in het woord "produkt" en bij woorden met een Griekse achtergrond zoals "elektra". Een bijzonder geval: "kopie" was voorkeurspelling, maar "copie" mocht ook. Maar wie het woord "fotokopie" opzocht, zag dat "fotocopie" de voorkeurspelling was.

Toen ik in de jaren 70 als tekstschrijver bij de ABN begon, moesten we de toegelaten spelling gebruiken, dus niet de voorkeurspelling. Heel modern! Dat betekende dat we koepon moesten schrijven in plaats van coupon. Bij koepon denk je toch eerder aan een koe met een japonnetje.

Pannenkoekenspelling
Bij de spellinghervorming uit 1996 is de keuze tussen voorkeurspelling en toegelaten spelling verdwenen: alleen "locomotief" komt nog in het Groene Boekje voor. Ook is het sindsdien "product". Woorden als "elektra" gaan nog steeds met een k, dus hier liggen kansen voor toekomstige spellingsleutelaars.

De spelling uit 1996 wordt ook wel 'pannenkoekenspelling' genoemd. Voor die tijd aten we pannekoeken. De taalpolitie had bedacht dat we voortaan vlaggenschip moesten schrijven. Dat roept het beeld op van een schip dat volgehangen is met vlaggen, terwijl het gaat om het schip dat de admiraalsvlag voert. Daar heeft een vloot er maar eentje van.

Twee boeken van Duparc over Amsterdamse trams getrokken door paarden. Let op de spelling van de titels. Is het paardetram of paardentram?

Op de laatste pagina van het maandblad Onze Taal staat de rubriek Ruggespraak, met grappige taalfouten en pijnlijke uitglijers. Met enige plaatsvervangende schaamte nam ik kennis van deze misser. Ik doe namelijk iets in de communicatie bij ABN AMRO. Dit kan toch niet, lieve collega's? En volg ook eens de interne cursus "begrijpelijke taal". (april 2012)

Hoog tijd dat dit wordt aangepakt. Het moet maar eens afgelopen zijn met dat matige werken! Zie ook www.spatiegebruik.nl.

vorige       start       omhoog