Spoorwegongeluk Weesp 1918

Twee foto's van het treinongeluk bij Weesp op 13 september 1918. De foto's komen uit de nalatenschap van de bij het ongeluk betrokken machinist, A.L. van Perge. Met dank aan zijn kleinzoon Kees van Perge.

Op vrijdag 13 september 1918 vond bij de brug over het Merwedekanaal (later Amsterdam-Rijnkanaal genoemd) een spoorwegongeval plaats van voor Nederland tot dan toe ongekende orde. Toen trein 102 ’s ochtends om ongeveer 10.30 uur met een snelheid van 55 à 60 km/uur de helling naar de brug op reed, voelde het locomotiefpersoneel op zo’n 30 meter van de brug dat de machine plotseling wegzakte en naar rechts overhelde. Dit gebeurde ter hoogte van blokpost CB bij de brug. Het spoorbaantalud was over een lengte van ongeveer 95 meter volledig verzakt en weggeslagen. Trein 102 stortte in zijn geheel van de spoordijk. In totaal waren bij deze ramp 41 doden en 42 gewonden te betreuren.

Tabel 39 uit de Officieele reisgids der Nederlandsche Spoorwegen, 3 juni 1918. Trein 102 is 's ochtends om 6.59 uur in Enschede aan haar lange rit begonnen. In Hengelo zijn enkele rijtuigen uit Oldenzaal aangekoppeld. In Amersfoort werd nog een treindeel uit Zwolle, eveneens rijdend onder nummer 102, aangekoppeld. Om 10.40 uur zou de trein in Amsterdam CS moeten arriveren. Collectie Nederlands Spoorwegmuseum.

De commissie van onderzoek kwam tot de conclusie dat de spoordijk was bezweken door het doorweekte zandpakket als gevolg van zware regenval (in de tien dagen ervoor maar liefst 100 mm regen) in combinatie met een uitzonderlijk hoge waterstand in het Merwedekanaal, kwelwater en een hoog grondwaterpeil. Bij het passeren van de trein raakte de zand-massa in trilling, waardoor de kering op de zwakste plaats bezweek en afschoof. Het doorweekte gedeelte van de baan was in beweging gekomen en uiteindelijk ingestort. Dit ongeval heeft geleid tot betere inzichten in de grondmechanica.