September 2015

Racour, 7 september 2015. Voormalig stationsgebouw langs de opgeheven lijn 147 (Landen–Tamines). Een groot gebouw voor een klein gehucht op de taalgrens - de Nederlandse naam is Raatshoven. Hier liep ooit een belangrijke spoorlijn, die zelfs nog dubbelsporig is geweest, maar in 1961 reden de laatste treinen. De rails bleven uit strategische overwegingen liggen, maar werden eind jaren 80 alsnog opgebroken. Het stationsgebouw kwam in particuliere handen en is inmiddels tot monument bestempeld. Van binnen is het gemoderniseerd. Een gedeelte wordt bewoond, een ander deel wordt verhuurd als vakantiewoning. Bovendien staan er buiten nog twee gerenoveerde stuurstandrijtuigen, type M2. Deze zijn van binnen geheel gestript en ingericht als luxe vakantiehuisje. Wel met allerlei spoorse attributen, waaronder zelfs een collectie petten. Wij hebben er een nacht geslapen: afscheidscadeautje van mijn collega's toen ik met pensioen ging. Ik slaap zo vaak in de trein, maar dit was een leuke ervaring. In Racour is ongeveer niets te beleven, en in het nabijgelegen Landen heb je het na de twee winkelstraten ook wel gezien. Vandaar dat wij er nog een paar dagen Zuid-Limburg aan vast hebben geplakt. www.stationracour.be

Maastricht, 8 september 2015. NMBS 398 ('Break') en NS 444 ('Plan V'). Ik maakte deze foto toen we met de trein op weg waren van Racour naar Schin op Geul. Hier wentelden we ons nog enkele dagen in de Zuid-Limburgse gastvrijheid.

De noodrem

De geschiedenis van de noodrem begint overzichtelijk: de eerste treinen hadden geen noodrem. In noodgevallen kon het treinpersoneel (remmers, conducteurs) de machinist waarschuwen door bijvoorbeeld op een hoorn te blazen. Later kregen stoomlocomotieven vaak een tenderbel. Aan die bel werd een touw gebonden dat langs de hele trein liep. Als iemand aan het touw trok, luidde de bel en wist de machinist dat er wat aan de hand was.

Pas bij de komst van de doorgaande remleiding kregen treinen een echte noodrem. Vroeger was dat vaak een ketting die langs het plafond van de rijtuigen liep en die verbonden was met een klep in de remleiding. Als iemand aan de ketting trok ging de klep open en liep de remleiding leeg. De trein maakte dan een noodstop. Later werd de ketting vervangen door beugels waar je aan kon trekken. Altijd met de bekende waarschuwing dat misbruik strafbaar is.

Wanneer iemand aan de noodrem trekt, kan de trein op een gevaarlijke plek tot stilstand komen. Een brandende trein wil je bijvoorbeeld liever niet in een tunnel laten stoppen. Ook bij treinen vol voetbalsupporters kan de noodrem onhandig zijn. Daarom zijn er systemen gekomen waarbij de noodrem overbrugd kan worden. Wanneer iemand aan de noodrem trekt, krijgt de machinist een signaal. Die kan dan besluiten wat er moet gebeuren. Eigenlijk is hiermee het systeem van de tenderbel teruggekeerd.

Tegenwoordig kan de machinist vaak via een een luidspreker communiceren met degene die aan de noodrem heeft getrokken. De nieuwe Sprinters (SLT) van de NS hebben zo’n systeem.

Falende Sicherheitsfahrschaltung
Maar het kan weleens misgaan, bleek op 18 september 2015 in Duitsland, tussen Sinsheim en Heidelberg. Een trein van de S-Bahn stopte niet bij een station waar gestopt moest worden. Ook bij een volgend station reed de trein gewoon door. Toen de passagiers zagen dat de machinist in elkaar gezakt op zijn stoel zat, raakten ze in paniek. Ze trokken aan alle noodremmen die ze in de trein konden vinden, maar er gebeurde niets. Pas toen de machinist na tien minuten weer bij bewustzijn kwam, bracht hij de trein tot stilstand.

Het ging om een treinstel Baureihe 425, waar de Nederlandse SLT van is afgeleid. De noodrem was overbrugd.

Aanvankelijk wilde de DB een onderzoek doen naar het onrechtmatig aan de noodrem trekken. Maar later moest men toegeven dat er toch wat vreemds was gebeurd. Duitse treinen hebben een Sicherheitsfahrschaltung (Sifa), een dodemaninstallatie. Een machinist moet om de 30 seconden laten merken dat hij nog bij bewustzijn is, anders volgt een noodstop. Kennelijk werkte de Sifa niet, of heeft de machinist deze in zijn onderbewustzijn wel bediend.

Ook de Indusi (automatische treinbeïnvloeding) greep niet in. Nu hoeft dat ook niet, zolang de seinen op veilig staan en de trein niet harder rijdt dan toegestaan. Bij een rood sein was de trein dus hoogstwaarschijnlijk wel tot stilstand gekomen. Maar dat wisten die angstige passagiers natuurlijk niet. In plaats van een boete wegens het trekken aan de noodrem, kregen ze een tegoedbon van 50 euro.

Ook in Nederland is iets dergelijks weleens gebeurd. Met een SLT. In een trein waarvan de machinist dacht dat die leeg was, zaten toch nog een paar passagiers. Pas toen die 112 hadden gebeld wisten ze de trein tot stilstand te krijgen.

Oost-Duitse V100'en in diverse beschilderingen, gefilmd in Bunnik, Utrecht en Hilversum. Een zwarte 1200 voor een culinaire trein in Amsterdam. En in Landen (België) passeerde ons een oude e-loc op transport. Klik voor filmpje

Den Haag, Tweede Kamer, 10 september 2015. Staatssecretaris Wilma Mansveld tegen ProRail-directeur Pier Eringa die haar de hand wil schudden: "U mag hier niet komen!" Een maand later moest zij aftreden vanwege het onjuist en onvolledig informeren van de Tweede Kamer. Tv-beeld uit RTL Nieuws, 10 september 2015.

Getweet op 19 september 2015

"Er is een integrale aanpak nodig die rekening houdt met alle relevante factoren." Een glasheldere boodschap uit de troonrede van 2015.

Meer tweets >>

vorige       start       omhoog