E-locs NS 1100

Rotterdam Maas, 28 september 1951. Loc 1120 is binnengelopen met een sneltrein uit Utrecht. Afgezien van het bagagerijtuig is al het materieel turquoise. Collectie Mike Morant.

Steenwijk, begin jaren 50. Loc 1103 krijgt het vertreksein van stationschef Vetkamp. Lambertus Jan Vetkamp werd op 4 januari 1895 geboren in Amersfoort. In 1919 is hij gehuwd te Zwolle; hij was toen spoorwegarbeider. De bovenleiding in Steenwijk kwam in mei 1952 in gebruik, de foto's zullen kort daarna zijn genomen. De nieuwe loc en rijtuigen zijn turquoise. Foto's collectie Joop Vroom.

Foto uit een advertentie van Alsthom, 1952.

Utrecht, 25 juni 1989. Treinstel 252, loc 1010 en loc 1125 tijdens de jubileumtentoonstelling NS 150. Loc 1125 draagt de nummerplaten van loc 1122. De loc is turquoise geschilderd. In deze kleur reden in de jaren vijftig enige sneltreinen rond. Naar verluidt is deze kleur uitgekozen door de vrouw van NS-directeur Den Hollander. Deze kleur was nogal besmettelijk, en verschoot bovendien zodanig dat er al snel sprake was van verschillende tinten turquoise. Later werd voor de e-locs gekozen voor Berlijns blauw, de kleur waarin onder andere loc 1010 op deze foto is geschilderd.

Amsterdam CS, 1954. Foto Peter Marcuse.

Rotterdam IJsselmonde, 19 september 1957. Loc 3819 met een goederentrein, rechts loc 1141. De stoomloc is met trein 6319s (17 wagens) van Rotterdam RMO naar Rotterdam Zuid goederen gekomen. De loc behoorde tot depot Roosendaal. Locs van dit depot kwamen aan het eind van de ochtend regelmatig naar Rotterdam RMO met een goederentrein (6330s) van Rotterdam Noord, en vertrokken aan het begin van de middag weer met trein 6319s naar Rotterdam Zuid. In de verte staat een nieuwe 2200. We zien de zogeheten B-sporen. Het gebouw rechtsachter is het Administratiegebouw (afgekort Agb), voorheen het stationsgebouw van IJsselmonde. Niet zichtbaar is Post T die daar vlakbij stond. De opname is gemaakt vanaf de Breebrug. Rechts buiten beeld bevindt zich het Feyenoord-stadion. Foto Pieter Van Puffelen.

Bunnik, 2 mei 1958. Loc 1142 is rond 13:00 uur met trein 775 op weg van Nijmegen naar Amsterdam. In Arnhem zijn rijtuigen uit Keulen aangekoppeld. De trein passeert de overweg bij het vroegere station van Bunnik. De foto is afkomstig uit het familiearchief van Els Fluiter; haar vader heeft jarenlang op deze overwegpost gewerkt.

Hilversum, 11 juli 1967. Loc 1126 met een ertstrein. In het gebouw links bevindt zich de fietsenstalling en een ruimte voor de PTT; op het perron staan enkele postkarren. In de achtergrond het gebouw van Gooitax.

Eindhoven, 25 juli 1968. Loc 1137 met een andere 1100 in opzending.

Amsterdam CS, 26 juli 1968. Loc 1152.

Den Haag SS, 26 juli 1968. Loc 1109.

Hiernaast een nummerschild van deze loc. Collectie Gerbrand Meijer.

Arnhem, 30 juli 1968. Loc 1146.

Utrecht, omstreeks 1969. Tegenwoordig wordt dit een CityNightLine of een EuroNight genoemd, maar vroeger was het gewoon een nachttrein of een slaaptrein. De trein wordt getrokken door loc 1125; deze loc staat tegenwoordig met de nummerplaten van loc 1122 in het Spoorwegmuseum. Links op de voorgrond een ontspoortong. Hiermee werd voorkomen dat locomotieven te vroeg van het korte opstelspoortje zouden vertrekken. Rechts een dwergsein met kleurwisselaar, een overblijfsel van het lichtseinstelsel '46. Foto fam. Mebius.

Utrecht, 27 december 1968. Loc 1145 staat op het kopspoortje te wachten op haar volgende inzet. Er werd in Utrecht regelmatig tijdens het kopmaken van locomotief gewisseld. Het was in die tijd nog niet toegestaan om locomotieven in opzending achterop een trein mee te nemen. Bovendien kon men die locomotieven wel voor wat anders gebruiken. Loc 1145 is nu eigendom van de SGB.

Hilversum, 1 december 1968. Loc 1110 met een sneltrein naar Amsterdam, kort na het verlaten van het station. Links op de foto mijn fiets. Op de tweede foto loc 1157 langs het perron, eveneens met een sneltrein naar Amsterdam.

Venlo, 15 juni 1969. Loc 1101 naast DB 041 334. Tweede foto: Zevenbergen, 30 juni 1969. Loc 1112 met een buizentrein.

Amsterdam CS, 24 september 1969. Loc 1117.

Hilversum, 7 september 1969. Loc 1150 met trein 229 Amsterdam-Enschede. De trein bestaat uit rijtuigen plan E.

Roosendaal, 20 oktober 1969. Loc 1127 en treinstel 239.

Utrecht CS, 6 maart 1970. Loc 1106 met trein 819 naar Basel. Rechts post A.

Amsterdam CS (westzijde), 24 april 1970. Loc 1108 is aan het rangeren met enkele goederenwagens. Op de eerste foto is een busje van dagblad De Tijd te zien, dat kennelijk kranten heeft afgegeven bij spoor 1. Op de tweede foto rechts het seinhuis van waaruit de klassieke beveiliging werd bediend.

Amsterdam CS, 24 april 1970. Loc 1134 loopt binnen met trein 109 uit Parijs.

Amsterdam Dijksgracht, 24 april 1970. Loc 1122 ter hoogte van de opslagloodsen van Pakhoed, rijdend richting het CS. Het logo van Pakhoed is ontworpen door Gozen Doorn (1928-1999), die ook de gele snorren op de groene treinstellen ontwierp. Loc 1122 is bewaard gebleven.

Amsterdam Dijksgracht, 24 april 1970. Loc 1148 met trein 301 uit Wenen op weg naar Amsterdam CS.

Twee 1100'en op Den Haag HS: 31 juli 1970 en 28 december 2007. NS-loc 1129 met een sneltrein richting Rotterdam. NMBS-loc 1187 met een trein naar Brussel. Om verwarring met de toen nog rijdende 1100'en van de NS te voorkomen, kregen de voor de Benelux-dienst bestemde NMBS-locs van de reeks 11 hogere nummers: 1181 t/m 1192.

Hilversum, 20 september 1970. Locs 1122 en 1133 's ochtends vroeg in dichte mist. Loc 1122 is bewaard gebleven bij de Werkgroep 1501. Het Spoorwegmuseum bezit ook een 1122, maar dat is in werkelijkheid de 1125 met de originele nummerplaten van loc 1122.

Hilversum, 11 juni 1972. Sneltrein naar Amersfoort: loc 1116 met rijtuigen plan E en W.

Op 18 augustus 1963, aan het begin van de avond, was loc 1116 betrokken bij een ongeval bij Venlo. Een rangerende machinist was van de langzaam rijdende loc gesprongen en riep een verderop staande collega dat die de loc moest overnemen. Deze slaagde er echter niet in om op de loc te klimmen en toen ging het mis.

De e-locs 1100 en 1300 beschikten in de linkerhoek van de cabine over een hulpstuurstand ten behoeve van rangeren. Hiermee kon beperkt - slechts een aantal weerstandtrappen - in de seriestand geschakeld worden, zonder de dodeman te hoeven bedienen. De machinist in Venlo had deze hulprijcontroler in de eerste stand geschakeld alvorens af te stappen. Waarschijnlijk had hij daarbij de verwachting dat de loc stapvoets zou blijven rijden, maar dat bleek niet het geval. De onbemande loc reed in de richting van het hoofdspoor naar Blerick, naar de oude enkelsporige Maasbrug.

De seinhuiswachter keerde het gevaar van een mogelijke botsing met een tegentrein door een wissel om te gooien. Daardoor kwam de loc op een spoor dat reeds was aangelegd voor de nieuwe in aanbouw zijnde spoorbrug. Op het nieuwe landhoofd eindigde de rails zonder stootjuk. De rijdende loc stortte acht meter omlaag en bleef met de neus in de straatkasseien hangen op enkele meters van de Maas. Er raakte niemand gewond. Enkele juist onder de brug passerende fietsers werden net niet geraakt.

Na het ongeval werd de loc dag en nacht bewaakt door de Spoorwegrecherche. Bij de opruimingswerkzaamheden, uitgevoerd door technici van de werkplaats Tilburg, werd geen gebruik gemaakt van een op rails rijdende kraan. Men achtte het risico te groot om een zware kraan met zware hijslast op het beschadigde landhoofd te gebruiken. De loc is daarom gedemonteerd en in delen op een dieplader afgevoerd. Hoewel de loc een metershoge val had gemaakt, viel de schade nogal mee. De voorzijde en de cabine waren weliswaar ingedeukt en ontzet, maar de machinekamer was nagenoeg intact. De loc is volledig hersteld. Zie ook www.archiefedwardbary.nl/...

Hilversum, 11 juli 1972. Sneltrein naar Amsterdam met loc 1147.

Hilversum, 12 juli 1972. Loc 1144 met trein 9863 (spitstrein Amsterdam MP-Amersfoort, niet op zaterdag, zondag of feestdagen). De trein bestaat uit vroegere Blokkendoosrijtuigen B 5704, B 5354, B 5239 en een A-rijtuig plan D.

Hilversum, 12 juli 1972. Loc 1128 met een trein uit Amersfoort. Tweede foto: Hilversum, 13 juli 1972. Loc 1123 met een sneltrein naar Amsterdam.

Utrecht CS, 26 juli 1972. Locs 1144 en 1139 op het kopspoor naast post A. Op 24 maart 1973 stond loc 1107 op deze plek. Deze loc was op 30 juni 1972 bij Blauwkapel betrokken bij een botsing met mP 3022. Loc 1107 is tegenwoordig eigendom van het Spoorwegmuseum.

Utrecht CS, 24 maart 1973. Loc 1160 met de Rivièra Expres (D204). Achter de loc een slaaprijtuig van de Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIWL), in het Duits de Internationale Schlafwagen Gesellschaft (ISG).

Utrecht CS, 24 maart 1973. Loc 1148 met een internationale trein naar Amsterdam. Achter de loc hangt een Oostenrijks bagagerijtuig. In de voorgrond een aantal dwergseinen van het lichtseinstelsel 1946. Let op het sierlijke lampen van de overpadbeveiliging. Op de tweede foto loc 1106 met een olietrein. Rechts een remproefsein en de achterkant van een spiegel die zicht geeft op het overpad.

Amsterdam CS, 7 april 1973. Loc 1121 met een sneltrein richting Amersfoort, vermoedelijk trein 449 naar Enschede.

Amsterdam CS, 7 april 1973. Loc 1137, bagagerijtuig 51849540005 en loc 1301 tijdens een rangeerbeweging.

Hilversum, 31 maart 1973. Loc 1125 met een trein richting Amersfoort. De rijtuigen zijn gefotografeerd op 10 maart 1973, maar zouden heel goed achter de loc op de eerste foto hebben kunnen hangen. Het zijn bagagerijtuig 50849540011 (D7614), B-rijtuig 50842940103 (B7803) en A-rijtuig 50841840105 (A7705) in een trein naar Bad Harzburg. Het bagagerijtuig en het A-rijtuig zijn later overgenomen door de VSM. Ook de loc is bewaard gebleven; ze behoort (turquoise en met de nummerplaten van loc 1122) tot de collectie van het Spoorwegmuseum.

Amersfoort, 31 maart 1973. Loc 1122 en treinstel 327.

Amersfoort, 31 maart 1973. Loc 1108 nadert het station vanuit het oosten. De trein bestaat uit vijf rijtuigen Plan D (waarvan het tweede een A-rijtuig is) en een RD-rijtuig Plan E. De trein komt waarschijnlijk uit Enschede. Op de zwart-witfoto hieronder zie je eenzelfde trein de andere kant op.

Amersfoort, 31 maart 1973. Loc 1135 vertrekt met een trein, waarschijnlijk naar Enschede. Achter de loc een RD-rijtuig Plan E, vijf rijtuigen Plan D en een bagagerijtuig 'stalen D'. Aan het bovenleidingportaal hangen seinen met vier lampen. Deze konden behalve rood, groen of geel ook het seinbeeld dubbel geel tonen.

Naarden-Bussum, 26 juni 1973. Loc 1103 rijdt over spoor 1 voorbij met trein E1528 uit Bad Harzburg. Achter de loc hangen drie Bolkoprijtuigen: een AB uit de serie 7351, een B uit de serie 7800, dan weer een AB uit de serie 7351. Daarachter vermoedelijk een postrijtuig plan L, daarna een bagagerijtuig ("stalen D") en daarna nog vijf andere rijtuigen. Deze trein heeft om 16:12 uur een tussenstop in Hilversum gemaakt en is nu op weg naar Amsterdam. Links in beeld staan auto's geparkeerd op de plek waar vroeger de sporen van de Gooische Stoomtram lagen.

Amsterdam Sloterdijk, 26 mei 1973. Loc 1142 met een trein naar België. Tweede foto: Amsterdam Muiderpoort, 9 juli 1973. Loc 1158 met een sneltrein uit Hilversum op weg naar Amsterdam CS.

Rotterdam CS, 14 juli 1973. Loc 1114 met een aantal SNCF-rijtuigen voor een extra trein naar Irun.

Rotterdam, 14 juli 1973. Loc 1122 is aan het rangeren met een bagagerijtuig, een eersteklasrijtuig van de NS en vier tweedeklasrijtuigen van de DB.

Amsterdam CS, 29 juli 1973. Loc 1138 met trein naar Duitsland. Loc 1154 met Wien-Holland Expres.

Amsterdam Sloterdijk, 18 mei 1974. Loc 1108 met een stam rijtuigen plan E op weg naar Haarlem.

Heemstede, 25 mei 1974. Loc 1108 met D-trein naar Parijs.

Venlo, 26 juni 1975. Loc 1110 met een trein naar Den Haag. Een douanier maakt een praatje met het treinpersoneel. Achter hem is het touw te zien dat ervoor zorgde dat uitstappende reizigers eerst langs de douane liepen voordat ze het station verlieten. Foto Rob van der Rest.

Utrecht, 13 april 1976. Loc 1143 en een 2400 passeren met een olietrein het Spoorwegmuseum. Tweede foto: Hilversum NOS, 28 april 1976. Loc 1154 passeert met een trein naar Amsterdam. De trein bestaat uit rijtuigen plan E.

Utrecht Blauwkapel, 9 oktober 1976. Loc 1111 met een containertrein; loc 1129 rijdt in opzending mee. In treinschakeling rijden was met de loc-series t/m 1500 niet mogelijk. Het heeft in Nederland ook niet zoveel zin vanwege de lage bovenleidingspanning. Beide locs krijgen namelijk bij lage snelheden - als de trein juist op gang moet komen - maar de helft van het vermogen toegevoerd. Tweede foto: Utrecht oostzijde, 10 oktober 1976. Loc 1143 heeft weinig moeite met deze korte trein naar Duitsland.

Bunnik, 15 april 1977. Loc 1152 is met TEE "Rembrandt" op weg van München naar Amsterdam.

Amersfoort, 8 augustus 1977. Loc 1104 met een trein naar Duitsland. De volgende foto's tonen de locwissel in Bentheim.

Bentheim, 8 augustus 1977. Locwissel: NS 1104 wordt vervangen door DB 110 357. Daarna gaat de reis verder naar Rheine.

Bentheim, 8 augustus 1977. Een locwissel levert vaak kleurige plaatjes op. DB loc 110 371 wordt samen met twee rijtuigen weggesleept, waarna loc 1139 hun plaats inneemt.

Rotterdam Zuid, omstreeks 1980. Loc 1120 gefotografeerd door Leen Dortwegt.

Botsneuzen

Tijdens een grote revisie kregen de 1100'en een "botsneus" aangemeten, die de machinist moest beschermen als het een keer mis ging. Niet alle locs waren toen al geel/grijs geschilderd, zodat er ook blauwe locs met een botsneus hebben rondgereden. (Ik kreeg ooit een mailtje van een machinist die beweerde dat de 1100'en een "bodsneus" hebben gekregen om te voorkomen dat de bovenleiding zou breken als bij hoge snelheid de voorste stroomafnemer op bleef staan.)

Woerden, 10 mei 1982. Loc 1122 met zelflossers, komend uit de richting Gouda. Deze loc is bewaard gebleven. Op de tweede foto loc 1158 met een paar lege rijtuigen, op weg naar de werkplaats Leidschendam.

Rotterdam Zuid, 10 juni 1983. Loc 1134 nadert Rotterdam CS met trein D285 uit Parijs, op weg naar Amsterdam. De trein bestaat grotendeels uit Duitse rijtuigen, waaronder eentje in Popfarben. Het voorste rijtuig is van de NMBS en bestaat deels uit eerste-klascoupés, deels uit een buffetgedeelte. Dit rijtuig is in Brussel aan de trein gekoppeld. Het is oranje, maar door de laagstaande zon lijkt het rood. Foto Rob van der Rest.


Utrecht, 30 mei 1984. Loc 1121, blauw met gele botsneus, met trein 920 naar Amsterdam. Links treinstel 402.

Utrecht, 1 juli 1986. Loc 1151 met een trein naar Amsterdam. In de trein rijdt een tot fietsenrijtuig omgebouwd rijtuig plan E (90849237004). Deze rijtuigen zouden tot en met de zomerdienst van 2004 in gebruik blijven.

Utrecht CS, 11 augustus 1986. Loc 1141 en 1125 met een vertraagde trein naar Maastricht. De voorste loc wordt afgekoppeld. Deze loc zou twee maanden later na een ontsporing bij Heeze worden gesloopt.

Utrecht CS, 26 september 1986. Loc 1160 met een trein naar Eindhoven.

Locwissel in Emmerich, 8 mei 1987. DB 111 120 maakt plaats voor NS 1135. Deze zal trein 2314 verder brengen naar Amsterdam. Links staat loc 1619 met een lege kolentrein.

Utrecht CS, 10 oktober 1987. Loc 1124 met bollenwagen. Bij Maarn hebben lange tijd hele rijen bollenwagens gestaan; inmiddels zijn ze allemaal gesloopt.

Veenendaal-De Klomp 7 december 1987. Loc 1147 met EC 27 "Frans Hals" naar Duitsland.

Loc 1150 bij de brug over het Arnekanaal tussen Middelburg en Arnemuiden. De trein rijdt richting Roosendaal en Zwolle. Achter de loc een Plan W uit de Beneluxdienst. De foto is eind jaren 80 gemaakt. De fotograaf mailde: "Overigens heeft deze opname mij een camera gekost. Er kwam veel stuifsneeuw op de camera, dat daarna smolt en in de camera drong." Foto Willem Kruit.

Werkplaats Tilburg, 10 oktober 1987. Loc 1118, ontdaan van draaistellen. Foto Ben van Wevering, collectie Cor de Rijke.

Utrecht, 20 juli 1989. Loc 1153 met een trein naar het zuiden. Tweede Foto: Veenendaal-de Klomp, 8 augustus 1989. Loc 1110 met TEE Rembrandt op weg naar Duitsland..

Woerden, 25 juli 1989. Loc 1129 rijdt het middenspoor op met een trein uit de richting Gouda. Deze loc was in 1978 betrokken bij een botsing bij Westervoort. De loc is toen als eerste voorzien van een 'botsneus' om machinisten een betere bescherming te bieden. Ook de andere 1100'en hebben zo'n botsneus gekregen.

Vlak voor station Gilze-Rijen, 15 september 1990. Loc 1157 met van de NMBS gehuurde M2-rijtuigen als sneltrein op weg naar Roosendaal. Foto Rob van der Rest.

Hilversum, 13 september 1990. Loc 1151. Tweede foto: 20 juni 1992. Loc 1104 passeert het zojuist in gebruik genomen nieuwe stationsgebouw van Hilversum.

Amersfoort, 24 februari 1991. Zondagsrust voor locs 1122 en 1149. Van de onbewaakte loc 1149 staat een cabinedeur open, zodat ik even naar binnen kan kijken.

Zoek de verschillen. Links mcn Henk Radstok op de bok van een 1100, op weg naar Bentheim, op 27 april 1991. Rechts een tekening uit De Kilometerkampioen (1954).

Dick van Aggelen woont in Hilversum naast het station. Hij schreef: "Toen ik in de winter van 1991 deze foto nam van de 1123 waande ik me even in oorlogsgebied. Een grote heli begeleidde de munitietrein en had eventjes aandacht voor mijn telelensje als ware het een raketwerper. Ik schrok zo dat ik die heli niet durfde te fotograferen."

Utrecht Overvecht, 30 mei 1997. Loc 1111 was een van de laatste actieve locs uit deze serie. Hier is ze op weg naar Amersfoort. De tweede foto is een paar uur later gemaakt in Bilthoven, toen ze met een rij lege autowagens weer terug reed.


Baarn, 29 mei 1998. Loc 1643 met 1115 in opzending voor een containertrein richting Amersfoort.

Maasoever Spoorweg Barendrecht, omstreeks 2004. Gerben Bakker achter loc 1108, spoorwijdte 5¼ inch, bouwjaar 1985. De machinist bedient de loc vanaf een rijdende poef. Hierin zitten 12 volt-accu's, de loc rijdt op 24 volt. Alle vier de assen worden door een eigen motor aangedreven. De loc weegt ruim 200 kilo. De loc (die Gerben niet zelf heeft gebouwd) heeft hij later verkocht.

Roosendaal, 4 juli 2004. Locs van de serie 1100, 1200, 1300 en 1500 op een rij tijdens de manifestatie Roosendaal 150 jaar spoorstad. Heeft er ooit een 1400 bestaan?

Spoorwegmuseum Utrecht, 28 augustus 2008. Loc 1125 (met de nummerplaten van loc 1122) bij Post T. Het seinhuis is afkomstig uit Hoogezand-Sappemeer. Het seinhuis is operationeel: van hieruit kunnen de seinen en wissels op het emplacement van het museum worden bediend.

Spoorwegmuseum, 10 maart 2017. Loc 1125 (nu met de juiste nummerplaten) op de draaischijf. Deze draaischijf lag vroeger bij het Duitse station Maagdenburg.

Madurodam, 8 mei 2018. Loc 1159 met intercityrijtuigen passeert de 'Dokter Wagemaker' van de TESO (Texels Eigen Stoomboot Onderneming). Af en toe ga ik even naar Madurodam om het rollend materieel te inspecteren. Dat viel deze dag niet tegen, althans als je het niet erg vindt dat er bijna alleen nog maar oud materieel rondrijdt. Behalve de trein op deze foto zag ik loc 1202 (geel/grijs) met containers, loc 1206 (geel/grijs) met blauwe zelflossers, loc 1255 (zwart, Vos Logistics) met een gemengde goederentrein, loc 1637 (rood, NS Cargo) met blauwe zelflossers, een vierdelige VIRM (zonder nummer), en een Thalys op de HSL. De tram van RandstadRail stond stil en de oude tram in het historische stadje was nergens te bekennen.

Terug naar de tekstpagina

vorige start omhoog