E-locs NS 1000 |
Begin jaren veertig vatte de NS het plan op om behalve met treinstellen ook met elektrische locomotieven te gaan
rijden. Vanwege de oorlog kwam het pas in 1945 tot een bestelling. Dat betrof een Zwitsers ontwerp, afgeleid van de
Ae 4/6, aangepast aan de wensen van de NS. Misschien waren die wensen te veel van het goede, want de tien locs van de
serie 1000 zijn niet het succes geworden dat ervan werd verwacht. Ondanks hun kracht bleken ze niet geschikt voor
de sneltreinen en zware kolentreinen die men ermee hoopte te vervoeren. Wat restte waren bescheiden goederentreinen en
af en toe een vakantietrein, gereden door een klein groepje machinisten die met deze eigenzinnige machines overweg
konden. De locs waren oorspronkelijk groen, maar zijn later blauw geschilderd. |
|
Nieuwe locomotieven voor de SBB: de Ae 4/6. Hiervan is de NS 1000 afgeleid. |
De 1000 stond in Nederland te boek als een storingsgevoelige locomotief. Maar de Zwitserse serie die technisch model stond voor de 1000, de Ae 4/6, had al naam gemaakt wat onbetrouwbaarheid betreft. De ventilatoren van deze locs maakten zo’n oorverdovend lawaai dat de machines de bijnaam “Luftheuler” (luchthuiler) kregen. En ook de glijlagers die gevoelig waren voor warmlopen waren bij de Ae 4/6 een zwak punt, zij moesten frequent worden gesmeerd. Bij natte rails hadden de drijfwielen neiging tot slippen. Van deze weinig geslaagde serie is niets bewaard gebleven, op een cabine na die in het Verkehrshaus in Luzern staat.
|
Rotterdam DP, 1 oktober 1951. Loc 1003, nog in de oorspronkelijke groene kleur, voor een sneltrein richting Dordrecht. Collectie Mike Morant. |
|
Op een novemberdag in 1967 na een bui natte sneeuw passeert loc 1010 met trein 4.4877 het seinhuis van Hilversum. Deze post is inmiddels gesloopt, loc 1010 staat in het museum en de postkarren op het perron zijn ook al vele jaren verleden tijd. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
Dordrecht, 30 juni 1969. Loc 1007 bij een weeghuisje. Tweede foto: Amersfoort, 2 juli 1969. Loc 1009. |
|
Hilversum, 8 december 1970. Loc 1004 met de dagelijkse trein uit Beverwijk. |
|
Naarden-Bussum, 9 december 1970. Loc 1010 met de dagelijkse trein uit Beverwijk. Ik werkte in die tijd als uitzendkracht bij de firma Langcat, vlakbij het station. Ik nam even pauze om deze trein te fotograferen. |
|
Hilversum, 16 december 1970. De lengte van de dagelijkse trein uit Beverwijk kon variëren. Loc 1005 had dit keer een flinke sleep aan de haak. |
|
Hilversum, 5 januari 1971. Loc 1003, deze dag zonder trein, passeert het seinhuis van Hilversum. |
|
Werkplaats Tilburg, 20 januari 1971. Loc 1008 wordt gereviseerd. Rechts BR loc 27002, de latere NS 1506. |
|
Hilversum, 11 juli 1972. Loc 1001 met een goederentrein van Amersfoort naar Amsterdam. |
|
Hilversum, 12 juli 1972. Loc 1009 met een goederentrein van Amersfoort naar Amsterdam. |
|
Hilversum, 13 juli 1972. Loc 1010 is in het laatste avondlicht onderweg met een trein van Amersfoort naar Amsterdam. Dit is een Van Gend & Loos-trein, herkenbaar aan de gele banden op de hoeken van de wagens. |
|
Amsterdam CS, 7 april 1973. Loc 1001. |
|
Groningen, 28 april 1973. Loc 1007 op het tractieterrein. |
|
Amsterdam CS, 26 mei 1973. Loc 1007 met een transport diesellocs. |
AfscheidsrittenEr zijn verschillende afscheidsritten met de serie 1000 georganiseerd. Hieronder foto's van de ritten op 9 oktober 1976 en 12 december 1981. Op 1 oktober 1978 vond een rit plaats waarbij de NVBS afscheid nam van de rijtuigen Plan D. Daar kwamen diverse locomotieven bij in actie, waaronder de 1004. |
|
Hilversum NOS, 9 oktober 1976. Loc 1004 en vier rijtuigen Plan D tijdens een door het blad Het Openbaar Vervoer georganiseerde rondrit. De rit ging van Amsterdam via Amersfoort, Ede-Wageningen, Arnhem, Zutphen, Deventer, Apeldoorn, Amersfoort, Utrecht, ’s Hertogenbosch, Tilburg, Rotterdam, Haarlem naar Amsterdam. De treinsamenstelling was 2B + A + WRD (nummers 29 40 132 + 29 40 147 + 87 40 112 + 18 40 102). |
|
Dezelfde trein, een halve minuut later gefotografeerd door Hans Verweij. Collectie Adriaan Pothuizen. |
|
Fotostop op Utrecht GE. Rechts loc 7003 van de SNCF, die voorafgaand aan de bestelling van de serie 1600 proefreed in Nederland. Foto gemaakt door de organisator van de rit, HOV-redacteur Peter van der Vlist. Voor een verslag van deze rit zie Op de Rails, 1976 blz. 294. |
|
12 december 1981. Afscheid van de NS-serie 1000, georganiseerd door de NVBS. Loc 1001 met vijf rijtuigen Plan N in de sneeuw tussen Hilversum en Blauwkapel. Foto Aad de Meij. De gevraagde rijtuigen Plan K waren niet beschikbaar. Het was een ijskoude dag, maar gelukkig voor de 370 deelnemers werkte de elektrische verwarming wel. De route van deze rit was: Utrecht - Amersfoort - Barneveld (kopmaken) - Amersfoort - Hilversum (kopmaken) - Blauwkapel - Lunetten (kopmaken, fotostop naast de nieuwe 1618) - Utrecht. Voor een verslag zie Op de Rails, 1982 blz. 29. |
|
Utrecht, 10 mei 1982. Loc 1001 op de parkeerplaats van post T. De serie 1000 is letterlijk uitgerangeerd. |
![]() |
Alkmaar, omstreeks 1960. Fotograaf onbekend, collectie Nico Spilt. (Klik op foto voor meer.) Loc 1004 staat op spoor 6 in de richting Heiloo. De foto is gemaakt vanuit een trein die langs spoor 3 staat. In de achtergrond de loopbrug die het eerste, het tweede en het Bello-perron met elkaar verbond. Na 1931 werd deze brug alleen nog voor goederentransport gebruikt. In dat jaar kwam namelijk de voetgangerstunnel onder de sporen gereed die er nu nog steeds is. Zie voor een modelspoorversie www.modelspoorclubalkmaar.nl. |
|
Mijdrecht, 10 december 1982. Loc 1001 wordt onderhanden genomen door sloperij Koek. Foto Bart Gerritsen. |
|
Dick van Aggelen vond in zijn archief deze twee plaatjes. In 1982 passeerde loc 1010 achter een 2200 Abcoude. Een paar maanden later fotografeerde hij bij sloperij Koek in Mijdrecht de resten van wat eens een 1000 moet zijn geweest. Dick bood 400 gulden voor een as met wielen, maar deze koop is niet doorgegaan. Met zijn Simca 1100 was het waarschijnlijk ook niet gelukt om de boel naar Hilversum te brengen. |
|
Werkplaats Tilburg, 25 november 2006. Wielstel van een loc serie 1000. |
|
Utrecht, 25 juni 1989. Loc 1010 en ander museummaterieel tijdens de jubileumtentoonstelling NS 150. |
|
Bilthoven, 7 september 2003. Loc 1010 heeft jarenlang stilgestaan in het Spoorwegmuseum, maar op deze dag mocht ze weer een keer de baan op. In verband met de verbouwing van het museum moest veel materieel naar een andere plek worden gerangeerd. Vanwege de spoorsituatie bij het museum was het vaak nodig om een flinke omweg te maken, in dit geval via het middenspoor bij Bilthoven. Loc 1010 kan niet meer op eigen kracht rijden. Het transport wordt geduwd en daarna getrokken door loc 1734. |
|
Spoorwegmuseum, 14 oktober 2004. Loc 1010 staat tijdens de verbouwing van het museum onder een laagje stof te wachten op de dingen die komen gaan. Op de onderste foto passeert een containertrein van ACTS, getrokken door een onzichtbare 1200. Loc 1010, nauwelijks ouder dan de 1200, heeft zulke zwakke lagers dat ze niet getransporteerd mocht worden naar een andere opslagplaats. |
|
Spoorwegmuseum, 23 oktober 2011. Loc 1010 op een speciale manier en profiel gefotografeerd. Dit lijkt vervormd maar dat is het niet; zo zie je de locomotief als je er vlak voor staat. Alleen in het echt gaan je hersens het beeld corrigeren. |
|
Vincent Haag vroeg zich af waarom de locs van de serie 1000 nooit in de geel/grijze huisstijl zijn geschilderd. De daad bij de vraag voegend besloot hij om zelf aan de slag te gaan. Lees zijn toelichting op forum.beneluxspoor.net (augustus 2019). Waarom dit in het echt niet is gebeurd zal met geld te maken hebben gehad. De locs waren al oud en ze werden voornamelijk voor goederentreinen en vakantietreinen gebruikt, dus waarom zou je daar nog verf tegenaan gooien. Foto Vincent Haag. |
|
Sehe auch: Niederländische Elektroloks
Lok 1006Aloha, maart 1973. In dit jongerenblad werd aandacht besteed aan lok 1006. Collectie Dick van Aggelen. Dit is de elektriese NS-lokomotief 1006, een juweeltje van nederlandse degelijkheid met een robuuste vormgeving. In de Paul Meijer Show (NOS-radio Hilversum 3 op woensdagavond) werd beweerd dat er van deze lokomotieven maar vijf stuks gebouwd zijn. Deze foto bewijst voor eens en voor altijd dat er meer dan 5 gebouwd zijn: op het bekende ovale NS-schildje staat overduidelijk 1006 te lezen. En volgens stationschef Rensemans rijdt er een van deze ouwe getrouwe ijzeren paarden op het station ("CS noemen we dat bij ons, meneer") in Amsterdam om goederenwagens te rangeren. Welk een degradatie voor deze supersnelle lok, dit miljeubewust niets vervuilende of bezwadderende stuk vakmanschap en precisiewerk dat géén internationale sneltreinen door ons mooie land heen mag laten razen. Het wordt tijd dat Meneer Paul Meijer hier eens aandacht aan schenkt in zijn informatieve programma. (ANP Telefoto). |
|
Elektrische locomotieven NS-serie 1000. Door Henk Bouman. Stichting Railpublicaties, 1992. ISBN 9071513092. Voor in het boek staat dat het de "eerste druk" is. Het boek is zeer gezocht, maar een tweede druk zal niet verschijnen aldus de uit de Stichting Railpublicaties voortgekomen uitgeverij Uquilair. |
|
Elektrische lokomotieven in Nederland. Door Carel van Gestel e.a. Uitg. de Alk, Alkmaar, derde druk 1997. ISBN 9060139690. Overzicht van alle elektrische locomotieven die in Nederland dienst hebben gedaan of nog dienstdoen, inclusief die van buitenlandse maatschappijen. Ook het ontwerp van de nooit gebouwde serie 1400 komt aan de orde. |
|
Ook geen groot succes: |
Zie ook: |
Website: |