In de Leijensweg in Bilthoven lag sinds 1999 de eerste "ADOB" van Nederland. We kenden al de AHOB: de automatische
halve overwegbeveiliging, en daar is dus de ADOB bijgekomen: de automatische dubbele overwegbeveiliging. Wie deze twee
typen met elkaar vergelijkt, zal zich afvragen hoe een automatische enkele overwegbeveilging eruit zou moeten
zien... Omdat ik vlak bij deze overweg woonde, heb ik er regelmatig foto's gemaakt. De aanleg van
de ADOB heb ik ook van nabij gevolgd.
Eind 2008 is de overweg aangepast. De ADOB werkte toen op dezelfde manier
als die bij Diemen. In november 2015 is de overweg opgeheven,
om plaats te maken voor een verkeerstunnel. Zie ook het thema Overwegen.
Deze foto komt uit het gedenkboek van de NCSM, in 1913 verschenen ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van
deze maatschappij. Stations en andere gebouwen waren toen allemaal versierd, waaronder ook de wachtpost bij de
Leijenseweg. Dat was toen een landelijk weggetje waar misschien een paar keer per dag een boer passeerde, op weg
naar zijn land.
Pas in de jaren 70 van de vorige eeuw, toen de wijk De Leijen werd gebouwd, nam de betekenis van deze
overweg toe. Het is geen overdreven drukke overweg, en er zijn ook zelden ongelukken gebeurd, dus het is mij
niet duidelijk waarom men juist hier wilde experimenteren met een betere beveiliging.
Bilthoven, 26 februari 1999. Op een vroege vrijdagochtend ondernam een auto een zigzagpoging op de
overweg in de Leijensweg in Bilthoven. Na het passeren van een trein naar Utrecht reed de auto de
overweg op, en werd toen geschept door een andere trein. Drie van de vier jongemannen waren op slag dood,
de vierde overleed korte tijd later. De trein was al vaart aan het minderen, anders had er
een ramp kunnen gebeuren. Nu bleef de schade beperkt tot een geknakte bovenleidingpaal.
Klik hier voor meer foto's.
Bilthoven, 21 januari 2000. Twee postbodes wachten bij de ADOB in de Leijenseweg. Tussen de rode
lampen bevindt zich een oranje lamp, die gaat branden zodra er een trein aankomt. Na ongeveer tien seconden gaan
de rode lampen knipperen en gaan de spoorbomen naar beneden: eerst de bomen aan de rechterzijde van de weg,
daarna de bomen aan de linkerzijde. De hele overweg is dan afgesloten, zodat zigzaggen niet mogelijk is.
Bilthoven, 29 oktober 2000. Mag het een locje meer zijn? ACTS-locs 1253, 6705 en 6702 met een containertrein op
weg naar Rotterdam. De derde loc loopt in opzending mee. Gefotografeerd bij de toenmalige ADOB. Daar liep ik op zondag
nog weleens naartoe om de doorkomst deze trein te consummeren.
Bilthoven, 18 juni 2005. Een ACTS-trein met loc 1252 en 6705 is op weg van Amersfoort naar Utrecht. Duidelijk is te zien dat
beide weghelften zijn afgesloten. Raakt er toch een voertuig opgesloten, dan wordt dat door een radar en door detectielussen gesignaleerd. De
machinist werd dan gewaarschuwd met knipperlichten die aan de bovenleidingmasten hingen, maar deze zijn in 2008 verwijderd. De
overweg werd sindsdien ook niet meer helemaal afgesloten.
Bilthoven, 13 mei 2004. Nadering van de ADOB, gefotografeerd vanuit de cabine van een trein naar Baarn. Op de
eerste foto zijn duidelijk de signaleringslampen aan de bovenleidingmasten te zien. Deze lampen gaan flitsen
(stroboscopisch licht) als de overweg geblokkeerd is. De lampen op deze foto zijn rood, een stukje terug hangen
gele lampen. Deze lampen hangen merkwaardig genoeg niet op remwegafstand. Een zware of snel rijdende trein zal
dus mogelijk niet voor de overweg tot stilstand komen, maar de kracht van de botsing zal in elk geval een
stuk minder zijn. In 2008 zijn deze lampen verwijderd. Als een voertuig opgesloten dreigt te raken, dan
blijven de uitrijbomen geopend.
Bilthoven, 25 februari 2001. ACTS-locs 1255 en 6703 passeren de ADOB, gevolgd door een bus van Connexxion.
De overweg is een waar lichtorgel: overal knipperen rode lampen, ook boven de weg. De installatie maakt
weinig herrie: het elektronische belsignaal is heel goed te horen voor de weggebruikers, maar draagt niet ver
van de overweg.
Bilthoven, 4 september 2002. Een trein naar Baarn. De witte cilinder bevat de radar
die signaleert of er weggebruikers zijn die zich hebben laten insluiten tussen de dubbele bomen. Als dat het geval is,
worden de machinisten door middel van aan de bovenleidingportalen gemonteerde lichtsignalen gewaarschuwd. Eén zo'n
lichtsignaal is helemaal rechts op de foto te zien. Rechterfoto: 2 oktober 2002. Driewagensprinter op weg naar Utrecht.
Bilthoven, 6 september 2002. Overweg in de Leijenseweg gezien vanuit een luchtballon. Er passeert juist een Koploper.
Bilthoven, 29 november 2002. Treinstel 273 is van stal gehaald voor het rijden van Sinterklaasritten.
Bilthoven, 12 juli 2003. Loc 1202 heeft zojuist in het Spoorwegmuseum loc 1302 opgepikt. Beide locs zijn eigendom
van het museum. Ze rijden richting Amersfoort, hier bij het kruisen van de ADOB.
Bilthoven, 31 augustus 2003. Ik kom voorbij racen in een trein van de SSN. Mijn dochter Charlotte bedient de
camera terwijl mijn vrouw naar me zwaait. Zie ook het thema Webmaster in actie.
Bilthoven, 18 september 2003. Loc 50 3654 van de VSM is op weg naar haar thuisbasis. Een half uur na
zonsondergang (en ook een half uur te laat volgens de dienstregeling) passeert ze hier de ADOB in de
Leijenseweg.
Bilthoven, 5 november 2003. Kruisende treinen: treinstel 4208 op weg naar Utrecht, rechts treinstel 504.
Bilthoven, 26 juni 2004. Halverwege het station en de overweg Leijenseweg staan de seinen 858 en 860. Rechts
een trein op weg naar Utrecht. Onder beide seinen staat een lichtbak waarmee een snelheidsaanduiding gegeven kan
worden. Bij sein 858 zijn er verschillende mogelijkheden, bij sein 860 kan alleen het cijfer 4 (40 km/uur)
oplichten. De gebruikelijke extra reflectoren - om te voorkomen dat bij een gedoofde lichtbak toch een leesbaar
cijfer zou kunnen verschijnen - ontbreken hier. De seinen staan vlak voor een overloopwissel van het linker naar
het rechter spoor. Aan de bovenleidingmasten hangen de hierboven beschreven waarschuwingsseinen van de ADOB.
In augustus 2010 ontving ik naar aanleiding van bovenstaande opmerking een mailtje van iemand van
ProRail: "Ik las onlangs op jouw website over het ontbreken van de extra reflectoren in de cijferbak bij sein 860 in
Bilthoven. Ik heb de lichtbak laten aanpassen, zie bijgaande foto." Is mijn website toch nog ergens goed
voor!
Sein 351 uit het Seinreglement (stroboscopisch licht). In 2008 vervallen.
Bilthoven, 18 juli 2005. Brandweerauto met zwaailichten moet wachten voor de ADOB.
Bilthoven, 30 oktober 2005. Motorrijtuig C9002 "Jaap" tijdens een rit voor de Modelspoorgroep Venlo, die
een bezoek gaat brengen aan het Spoorwegmuseum. Rechts de radar van de ADOB. Monteurs waren bezig met het installeren
van een nieuwe radar, omdat de oude al meer dan een jaar defect was.
Bilthoven, 2 mei 2006. In spiegelbeeld wachten voor de ADOB.
Filmpje uit 2007 van Frans Pol, kort voor de aanpassingen.
Aanpassingen in 2008 en opheffing in 2015 In maart 2008 vonden werkzaamheden aan het spoor bij Bilthoven plaats, waarbij ook deze
overweg werd aangepast. Het portaal werd verwijderd en het detectiesysteem werd veranderd. Hiermee hoopte
men de lange sluitingstijden van de bomen te verminderen. De proef bleek niet het gewenste effect te hebben gehad.
Door de lange sluitingstijden gingen er meer mensen onder de gesloten bomen door. (Bij een langdurige storing heb ik
dat ook weleens gedaan, moet ik eerlijk toegeven...)
De dubbele bomen bleven gehandhaafd, maar de werking was voortaan zoals die bij de ADOB in Diemen. In november 2015
is de overweg in de Leijenseweg opgeheven, om plaats te maken voor een verkeerstunnel.
