Jubilea Duitse spoorwegen

Nürnberg Rbf, 8 december 1935. Loc 01 150 maakt zich met negen andere nieuwe sneltreinlocs (BR 01 en 03) op voor de locparade ter gelegenheid van het honderdjarige jubileum van de Duitse spoorwegen. Rechts een replica van de Adler. Volgens discussies op Duitse fora zou loc 01 150 de bijnaam Führerlok hebben gehad, omdat deze loc bij voorkeur werd ingezet voor de trein van de toenmalige Duitse voorman. Maar ook loc 01 137 werd zo genoemd. En wat later kwamen er locs van de Baureihe 01.10 beschikbaar waarmee deze trein werd gereden.

Henschel-Wegmann-Zug

Die Jahrhundertfeier Der Deutschen Eisenbahnen 1935

Deze film (te vinden op YouTube) begint met een toespraak van Generaldirektor Julius Dorpmüller.

Daarna beelden van het tentoonstellings­terrein bij Nürnberg Rangierbahnhof. Voor de Adler was een aparte baan aangelegd. Verder onder andere loc 05 001, de Fliegende Hamburger en de Henschel-Wegmann-Zug. Vervolgens beelden van de grote locomotiefparade in december 1935. Onder andere een tiendelige loctrein met voorop 01 150 met een enorm hakenkruis. Ook een demonstratie van verschillende Strassenroller.

Eregast was het toenmalige bevriende staats­hoofd, A. Hitler. De film eindigt met de opwekkende woorden "Mit Volldampf vorwärts im zweiten Jahrhundert".

Julius Dorpmüller (geb. 1869) was sinds 1926 Generaldirektor van de in 1924 gevormde Deutsche Reichsbahn-Gesellschaft. In 1937 werd hij tevens benoemd tot Reichsverkehrsminister. Hij had toen alle Duitse vervoermiddelen onder zijn hoede. Na de oorlog vroegen de geallieerden hem om het Duitse spoorwegnet opnieuw op te bouwen. Hij overleed echter in juli 1945. Artikel uit Spoor- en tramwegen, april 1937.

Verkehrsmuseum Nürnberg, 16 augustus 2005. Sneltreinloc E19 12, een vlak voor de oorlog gebouwde sneltreinloc. Compleet met Reichsadler en Hakenkreuz (die op foto's vaak worden weggeretoucheerd). Vanwege volk dat hier neonaziselfies kwam maken, heeft het museum de loc in 2014 weggeborgen. Met een topsnelheid van 180 km/uur waren dit de snelste Duitse e-locs, tot de komst van de E03. Er zijn slechts vier locs gebouwd. Deze hebben dienstgedaan tot in de jaren zeventig. Ook loc E19 01 is bewaard gebleven: deze staat in het Deutsche Technikmuseum in Berlijn.

Van Autobahn naar Breitspurbahn

Verkehrsmuseum Nürnberg, 16 augustus 2005. Die Reichsautobahn, een verkeersspel uit de jaren 30 of 40 van de vorige eeuw. Boze tongen beweren dat Adolf Hitler de uitvinder was van de Autobahn. Plannen om wat meer Lebensraum aan de opkomende automobiel te geven bestonden echter al langer. Wel klopt het dat de nazi's een groot belang zagen in het aanleggen van een snelwegnet, als strategische aanvulling op de spoorwegen. De aanleg van snelwegen werd in handen gelegd van de Reichsbahn. Men is toen ook het woord Autobahn gaan gebruiken, naar analogie met Eisenbahn. Ook tijdens de oorlog werd er nog flink doorgebouwd, onder andere aan een snelweg van Duitsland naar Den Haag (de huidige A12).

Een ander ideetje uit die tijd was de Breitspurbahn, maar daar is weing van terecht gekomen.

Boeken

Hundert Jahre deutsche Eisenbahnen. Jubiläumschrift zum hundertjährigen Bestehen der deutschen Eisenbahnen. Zweite, neubearbeiterte und ergänzte Auflage. Herausgegeben vom Reichsverkerkehrsministerium. 1938.

Dikke pil met 570 pagina's, 220 zwart-witfoto's en enkele kleurenillustraties. Het exemplaar dat ik bezit is een facsimile van de tweede druk, maar het is niet duidelijk wanneer en door wie die is uitgegeven. Het voornaamste verschil met de eerste druk zou de foto van Adolf Hitler zijn. In mijn exemplaar ontbreekt die foto. Ook ontbreken de drie losse kaarten die bij het boek horen. Voor de facsimile uitgave betaalde ik maar 12 euro, het origineel is veel duurder.

Die Geschichte der deutschen Eisenbahnen - Ein Beitrag zur Geschichte der deutschen Einigung (Die deutschen Eisenbahnen bis zum Ende des Weltkrieges. Die deutschen Eisenbahnen vom Weltkriege bis zur Gegenwart.)

Vorkämpfer der deutschen Eisenbahnentwicklung (Friedrich List, Friedrich Harkort, Josef Ritter von Baader, Johannes Scharrer, Paul Camille von Denis, Friedrich von Motz, Philipp August von Amsberg, Karl Friedrich Nebenius, Franz Joseph Ritter v. Gerstner, Franz Anton Ritter v. Gerstner, Franz Xaver Riepl, Dr. Johannes von Schlayer, Karl v. Etzel, Leopold Sello, David Hansemann, Dr. Ludolf Camphausen, Anton Humann, Karl Anton Henschel, Josef Meyer, August Wilhelm Francke und Karl Theodor Kunz.)

Hundert Jahre Eisenbahnbau (Rückblick über den Eisenbahnbau. Eisenbahnoberbau. Signalwesen und Sicherungswesen. Fernmeldewesen. Eisenbahnbrückenbau. Eisenbahnhochbau. Bahnunterhaltung und Bahnbewachung.)

Hundert Jahre Eisenbahnmaschinenbau (Lokomotivbau. Personenwagenbau. Güterwagenbau. Bremsen, Zug- und Stoßvorrichtungen. Starkstromtechnik. Triebwagenbau. Lastkraftwagen, Behälter, Straßenfahrzeuge für Eisenbahnwagen. Werkstättenwesen.)

Hundert Jahre Eisenbahnverkehr (Personentarife, Gepäcktarife, Expreßguttarife. Gütertarife. Abfertigungsdienst. Beförderungsdienst. Güterwagendienst. Werbedienst.)

Hundert Jahre Eisenbahnbetrieb (Allgemeines vom Eisenbahnbetrieb. Die Organisation des Betriebes. Die Zugarten. Zugbildung. Rangierdienst. Fahrplanwesen. Personenwagendienst. Gepäckwagendienst. Betriebsmaschinendienst. Eisenbahnschiffahrt. Wirtschaftlichkeit im Betriebsdienst - Betriebsstatistik.)

Hundert Jahre Eisenbahnfinanzwesen (Die finanzielle Entwicklung der deutschen Eisenbahnen bis zum Übergang der Staatseisenbahnen auf das Reich. Die Eisenbahnfinanzwirtschaft vom Übergang der Staatseisenbahnen auf das Reich bis zur Gegenwart. Das Buchungswesen der deutschen Eisenbahnen.)

Hundert Jahre deutsche Eisenbahner (Die Eisenbahn und ihre Eisenbahner. Die Rechtsverhältnisse und Dienstverhältnisse der Eisenbahnbeamten und Arbeiter. Wohlfahrtseinrichtungen, Selbsthilfeeinrichtungen.)

Hundert Jahre Eisenbahnbeschaffungswesen (Eisenbahnbeschaffungswesen. Jahreszeitliche Verteilung der Aufträge. Fahrzeugbeschaffung und heimische Industrie. Die Organisation der Beschaffung bei der Deutschen Reichsbahn. Technische Lieferbedingungen. Hauhaltspläne. Lagerwirtschaft. Auftragsvergabe. Die Organisation der Abnahme.)

Hundert Jahre Eisenbahnrecht (Rechtsgeschichtlicher Überblick. Die Eisenbahnen im öffentlichen Recht. Die Eisenbahnen im Privatrecht. Die Eisenbahnen im internationalen Recht.)

Eisenbahnkarikaturen aus der Zeit um die Jahrhundertwende. Geschichtstafel. Namenverzeichnis und Sachverzeichnis.

Deutsche Reichsbahn 1935. Ein Text- und Bildreport. Alfred B. Gottwaldt. Franck'sche Verlagshandlung Stuttgart, 1976. 2e Auflage. ISBN 344004193X.

1. Die Deutsche Reichsbahn im Jahre 1935. 2. Die Nürnberger Jubiläumsschau im Sommer 1935. 3. Die große Fahrzeugparade vom 8. Dezember 1935.

125 Jahre Deutsche Eisenbahnen. Jubiläums-Bildjahrbuch der Deutschen Bundesbahn. Athenäum-Verlag, 1960.

Offizieller Jubiläumsband der Deutschen Bundesbahn. 150 Jahre Deutsche Eisenbahnen. Eisenbahn-Lehrbuch Verlagsgesellschaft (ELV), München 1985. ISBN 3923967039 (standaard) of 3923967047 (luxe uitgave).

Offizieller Jubiläumsband der Deutschen Bundesbahn. 150 Jahre Deutsche Eisenbahnen. Sonderausgabe Wirtschaft und Industrie. Eisenbahn-Lehrbuch Verlagsgesellschaft (ELV), München 1985. ISBN 3923967055.

In 1985 vierde de DB het 150-jarig bestaan van de Duitse Spoorwegen. Dat was vier jaar voor de val van de muur, maar ook aan Die Reichsbahn in der DDR wordt aandacht besteed.

De twee boeken zijn inhoudelijk gelijk. Het blauwe boek is wat groter, en veel foto's zijn zwart-wit in plaats van in kleur afgedrukt. Achterin dat boek staan ook nog ruim 80 pagina's met advertenties van bedrijven die hiermee hun felicitaties aan de jubilerende DB overbrengen.

  

175 Jahre Eisenbahn in Deutschland. Andreas Knipping. GeraMond, München 2010. ISBN 9783765470174.

Verschenen naar aanleiding van het 175-jarig spoorwegjubileum in 2010. Een interessante chronologie van de Duitse spoorwegen, met veel beelden. Helaas zijn diverse grote foto's over de vouw van het boek geplaatst. Ook Buchflink (Rüdiger Wagner uit Nördlingen) leidt aan deze ontwerpersziekte. Warum den doch?


175 Jahre Ferneisenbahn Leipzig-Dresden
Van 7 t/m 13 april 2014 vonden diverse activiteiten plaats in het kader van het 175-jarig bestaan van de eerste 'echte' spoorlijn in Duitsland. Van 11 t/m 13 april werd dit afgesloten met een stoomfestijn. www.ferneisenbahn.de

Zie ook:


vorige       start       omhoog